21.07.2012

'Bewegen moet standaardbehandeling bij kanker worden'

"We hebben middelen ontwikkeld en ontdekt die het leven van mensen met kanker kunnen verlengen, maar die verminderen bijna altijd ook de kwaliteit ervan. De grote uitzondering op die regel is lichaamsbeweging. De grote uitzondering op die regel is lichaamsbeweging. Bewegen verlengt het leven van kankeroverlevers, maar verbetert juist de kwaliteit ervan. Bewegen moet een standaardonderdeel van de kankerbehandeling worden."

Dat schreef de epidemioloog Edward Giovannucci van Harvard School of Public Health een paar weken geleden in de Journal of the National Cancer Institute [J Natl Cancer Inst. 2012 Jun 6;104(11):797-9.] naar aanleiding van een overzichtsartikel dat in dezelfde editie van dat tijdschrift verscheen. In dat artikel comprimeerde Rachel Ballard-Barbash van het National Cancer Institute 45 studies naar het effect van beweging op kanker-overlevers. [J Natl Cancer Inst. 2012 Jun 6;104(11):815-40.]

Praktisch alle studies rapporteren dat kanker-overlevers langer leven als ze bewegen, concludeerde Ballard-Barbash. De figuren hieronder vatten de resultaten samen van studies onder vrouwen die borstkanker hebben gehad. Borstkanker is de best bestudeerde vorm van kanker.

Eerst zie je het effect op sterfte door borstkanker, daarna op sterfte in het algemeen. Je ziet dat borstkanker-overlevers die veel bewogen voordat een arts bij hen borstkanker ontdekte meer overlevingskansen hebben dan vrouwen die weinig bewogen. Een grotere factor is echter lichaamsbeweging na de diagnose.


Bewegen moet standaardbehandeling bij kanker worden


Bewegen moet standaardbehandeling bij kanker worden


Soortgelijke figuren, maar dan met betrekking tot andere vormen van kanker, vind je [hier] en [hier]. Ook bij andere vormen van kanker verhoogt bewegen de overlevingskansen.

De overzichtsstudie maakt duidelijk dat kanker-overlevers die hun kansen willen verbeteren niet perse gedreven sporters hoeven te worden. "In onze overzichtsstudie was wandelen de meest voorkomende vorm van beweging", zegt Ballard-Barbash in de New York Times. [nytimes.com May 16, 2012] "En wandelen is iets dat iedereen kan doen."

Kanker-overlevers die intensiever willen bewegen zouden dat eerst moeten overleggen met hun arts, adviseert de onderzoeker. Sommige behandelingen tegen kanker zijn niet goed voor hart en bloedvaten.

Hoe bewegen kanker-overlevers precies helpt is nog steeds een raadsel, schrijft Giovannucci in zijn commentaar. Wel valt hem op dat bewegen verschrikkelijk goed werkt. "Zelfs met de krachtigste en slimste kankermedicijnen boeken we tot nu toe maar beperkt succes", schrijft hij. "Dus hoe kan zoiets simpels als wandelen dan zo'n krachtig antikanker-effect hebben?"

Op die vraag zijn twee antwoorden mogelijk, vervolgt Giovannucci. De eerste is dat bewegen gezond maakt, ook als kanker hebt. Bewegen is bijvoorbeeld een medicijn tegen diabetes - en kankerpatiënten die ook nog diabetes hebben gaan sneller dood dan kankerpatiënten zonder diabetes. [JAMA. 2008 Dec 17;300(23):2754-64.] Haal de diabetes weg, en de overlevingskansen stijgen.

Het andere antwoord is dat beweging direct inwerkt op kankercellen. Een mogelijkheid is dat spieren die bewegen hormonen als insuline en IGF-1 uit het bloed opzuigen, en voorkomen die de groei van kankercellen stimuleren.

Organisaties als de American Cancer Society [CA Cancer J Clin. 2006 Nov-Dec;56(6):323-53.], het World Cancer Research Fund [Food, Nutrition, Physical Activity, and the Prevention of Cancer. Washington, DC: World Cancer Research Fund; 2007] en het American College of Sports Medicine [Med Sci Sports Exerc. 2010 Jul;42(7):1409-26.] kwamen al jaren geleden tot de slotsom dat kanker-overlevers moeten bewegen.

Verleden jaar kwam Macmillan Cancer Support, het Britse equivalent van het Nederlandse KWF Kankerbestrijding zelfs met een heuse - zij het ietwat benepen - bewegingsnorm voor kanker-overlevers: elke week minstens 2 uur en 30 minuten. [bbc.co.uk 7 August 2011]

Dat is een half uurtje per dag, vijf dagen per week. Het stelt geen fluit voor, maar volgens studies vermindert dat ietepetieterige beetje beweging de kans op de terugkeer van borstkanker met 40 procent, en vermindert het de sterftekans bij mannen met prostaatkanker met 30 procent.

"Vroeger adviseerde ik mijn patiënten dat ze het rustig aan moesten doen", vertelde de oncoloog Jane Maher van Macmillan Cancer Support in een interview met de BBC. "Dat doe ik nu niet meer. Niet nu ik weet dat, als er een kankermedicijn op de markt zou komen dat net zo goed zou werken als beweging, het op de voorpagina van de krant zou staan."

Bron:
J Natl Cancer Inst. 2012 Jun 6;104(11):815-40.

Meer:
Krachttraining helpt kankerpatiënten weer aan het werk (12-6-2012)
Krachttraining versnelt herstel kankerpatiënten (9-6-2012)
Matig-intensieve beweging verhoogt overlevingskansen bij borstkanker (30-5-2012)