AmerikaBlog

Liesbeth Smit

Boston, 28/07/2007

Big, Bigger, Biggest

Groot is per definitie goed in Amerika. Sinds het verschijnen van Morgan Spurlocks film Super Size Me [Wikipedia] worden Amerikanen zich bewust van de gigantische portiegrootte. De grote fast food ketens hebben ook gezonde opties in hun menu opgenomen - zoals de salades bij de McDonald's. Desondanks blijft big verkopen.

Hamburgerketen Wendy's [Wikipedia] doet op dit moment zijn best met de Baconator: een dubbele burger met zes stukken spek. Andere ketens doen hetzelfde. Economisch gezien zouden ze wel gek zijn als ze het niet deden. Toen Chef America [Wikipedia] tien procent meer vulling in zijn magnetron-sandwich Hot Pockets stopte, verkocht het bedrijf dertig procent meer.

Waren de pizza's van Pizza Hut [Wikipedia] in 1970 nog tien inch, tegenwoordig meten ze zestien inch. Pizza's van tien inch kun je er niet meer kopen.

Associated Press merkte in 2006 op dat Wendy's de porties heeft veranderd: wat voor de jaren negentig nog een Biggie heette, heette daarna medium. [AP June 9, 2006]

Ook de portiegrootte van voedingsmiddelen zonder calorieen zijn groter geworden. Een kleine koffie kun je vergeten. Mijn Nederlandse medestudenten zijn inmiddels gewend geraakt aan koffieporties van een halve liter. De koffiehuisketen Starbucks heeft als kleinste maat koffie de Tall - goed voor 330 milliliter. Een maat groter is de Grande, en die bevat bijna een halve liter. Amerikanen hebben nu eenmaal een ander idee van 'groot' dan Europeanen. Als je in Frankrijk om een Cafe Americain vraagt, krijg je maximaal honderdvijftig milliliter.

O ja, de industrie probeert wel gezonder voedingsmiddelen te maken. In de supermarkt liggen hier magnetronmaaltijden in kleine gezonde porties. Ze zijn low fat, low sodium, no trans fat. En ze bevatten 250 kilocalorieen. Voor een doorsnee Nederlandse man die toch nog gezond wil eten moeten er minstens twee kleine maaltijden de magnetron in. Een maaltijd die gezond en voldoende calorieen bevat is moeilijk te vinden in de meterslange diepvriesafdeling.

Een alternatief voor de gezonde kabouterporties ligt daarnaast. De Hungry Man-maaltijden, voor de man die nooit genoeg heeft. Een typische maaltijd met gefrituurde kip, aardappelpuree en mais weegt een halve kilo en stilt de honger met bijna duizend kilocalorieen, plus drie gram natrium.

Voor consumenten zijn de supergrote porties om nog een andere reden aantrekkelijk. Per gram kosten ze minder. Harvard School of Public Health doet niet mee aan de hype van big, bigger, biggest. Daar betaal je in de kantine zelfs voor de salade-bar per gram.

De hype rond grootte is niet van vandaag of gisteren, maar wortelt in de Amerikaanse cultuur. Vanouds mogen viswedstrijden, waarin de grootste vis het meeste geld opbrengt, hier on-Europees populair. Hetzelfde geldt voor de wedstrijden op het platteland, waarin tuinders proberen de grootst mogelijke groenten te kweken. Broccoli van zestien kilo, een groene kool van 36 kilo - het kan allemaal. [recordholder.org] Voor groot fruit hoef je niet naar zo'n wedstrijd. De aardbeien in de supermarkt zijn enorm.

In die traditionele wedstrijden betekent groter beter, op een onschuldige en probleemloze manier. Maar dat geldt in de era van vetzucht niet voor levensmiddelen. Lisa Young, een onderzoeker aan New York University en auteur van het boek The Portion Teller, is van mening dat het groter worden van de porties de oorzaak is van het overgewichtsprobleem. [portionteller.com]

Een bijkomend probleem is dat als je iets te eten koopt, je van tevoren vaak niet weet hoeveel je krijgt. Een klein ijsje kan even groot zijn als een groot exemplaar. Een 'kleine' bak popcorn in de plaatselijke bioscoop heeft een inhoud van 2,5 liter. Heb je daaraan niet genoeg, dan kun je genieten van de grote versie. Dat is een bak van vijf liter. Als je om een 'kleine frisdrank' vraagt, krijg je ongeveer een liter. Small is dus vaak nog behoorlijk large.

Ook als restaurants de portiegrootte visueel hebben gemaakt met foto’s, dan nog is niet duidelijk wat je daadwerkelijk krijgt. Hetzelfde geldt voor de informatie op levensmiddelen. Etiketten vermelden hoeveel calorieen de serving size bevat, maar wat een service size precies is, dat is vaak niet duidelijk.

De termen small, medium en large hebben hier geen vastomlijnde betekenis - en de wetgever definieert of reguleert portiegroottes niet. Porties kunnen zo groot of klein zijn als de voedingsindustrie of de consument wil. Een doorgewinterde Amerikaan gaf me een keer een goede tip om in een restaurant een normale hoeveelheid voedsel te krijgen: bestel een kinderportie. Dan heb je waarschijnlijk precies genoeg.

Voor een kind blijft het moeilijk om een juiste portie te krijgen. Het wordt tijd dat moeders hun kinderen niet meer leren om hun bord leeg te eten - maar hun kinderen juist aanmoedigen om eten op hun bord te laten liggen.