AmerikaBlog

Liesbeth Smit

Boston, 18/4/2009

Detox

In het crisisjaar 2008 spendeerden Amerikanen 27 miljoen dollar aan ontgiftende producten die voor veel geld niet doen wat de lever wel - en gratis - doet. Detoxproducten zijn verschrikkelijk slim. Economisch gezien. Vanuit een wetenschappelijk oogpunt zijn ze volkomen onzinnig.

Het meest bezopene detox-product dat je kunt bedenken is de detox-patch. Die van Lucovit plak je op voeten als je gaat slapen. Terwijl je vertoeft in dromenland trekt de patch alle giftige stoffen uit je voeten. En het is echt waar geen onzin, hoor. Je kunt het zelf zien. Na gebruik kleurt het witte lapje bruin. Allemaal gif, mevrouw meneer.

Nou - dat valt reuze mee. Een bestanddeel van de detox-patch is houtazijn, en houtazijn kleurt bruin als het in contact komt met water. De bruine verkleuring is het gevolg van transpiratie, niet van giftige stoffen die de patch uit het lichaam heeft getrokken.

Kenrico, de fabrikant van Kenrico-patch, is het daarmee niet eens. Het bedrijf heeft op zijn website een stapel semiwetenschappelijke figuren en tests gepubliceerd die je ervan moeten overtuigen dat detox-patches toch heus werken. Ze zijn bovendien vrij van gevaarlijke ziektekiemen als salmonella en clostridium, en laten ook nog eens de alphagolven in sterkte toenemen. Volgens Kenrico.

Maar wat is nu eigenlijk de betekenis van detox? De definities die je op het internet vindt maken je niet veel wijzer. Detoxification, vertelt Wikipedia, is "the process, real or perceived, of removing toxins from the body". Die toxins zijn bijvoorbeeld drugs en alcohol.

De term detoxification komt uit de verslavingszorg. Verslaafden die van de alcohol of drugs af moesten ondergingen een detoxificatie. In de praktijk betekent dit dat de verslaafden geen drugs of alcohol innemen. Drugs en alcohol zijn nu eenmaal giftige stoffen die de lever zo snel mogelijk onschadelijk wil maken. Na een paar weken of maanden zonder drugs of alcohol, waren de verslaafden "ontgiftigd". Pillen, drankjes of maandverbandjes voor je voeten waren daarvoor niet nodig.

Hier in Amerika is de term detox de verslavingszorg ontgroeid. Fabrikanten gebruiken de kreet nu ook om eep, drankjes, pillen en sauna's aan te prijzen. En elke fabrikant heeft zo zijn eigen definitie van wat detox nu precies is. Sommige producten zouden het lichaam bijvoorbeeld op miraculeuze wijze ontdoen van zware metalen. Pure marketing, die nog effectief is ook. Producenten verdienen er miljoenen dollars mee.

Op SenseAboutScience.org.uk vind je een lezenswaardig dossier over de detox-gekte uit de koker van de Voice of Young Science. [senseaboutscience.org.uk] In het dossier bekennen fabrikanten van detox-producten dat ze doodnormale dingen - zoals 'schoonmaken' - ook al aanduiden met detoxification. Het slaat nergens op, maar het stimuleert de verkoop.

Het grappige van sommige detoxproducten is dat ze je verleiden tot de aanschaf van weer andere detoxproducten. Neem nou de zeepjes, douchegels en schoonmaakmiddelen die de micro-organismen wegdetoxen waarvoor Amerikanen doodsbenauwd zijn. Aan die producten heeft de fabrikant het ontsmettende Triclosan [Wikipedia] toegevoegd. Jammer dat het gebruik van die producten er ook toe leidt dat Triclosan in je lichaam komt. Driekwart van de Amerikanen heeft Triclosan in zijn urine, zegt het CDC. Als je door Triclosan bacterieloos bent geworden, kun je meteen maandverband op je voeten plakken om de Triclosan uit je lichaam te halen.

Maar krijgen we nu werkelijk zoveel giftige stoffen binnen als de detox-trend doet vermoeden? Tijdens de toxicologielessen werden we als student doodgegooid met de beroemde uitspraak van Paracelsus, en Paracelsus zou zeggen van niet. "Alle Dinge sind Gift und nichts ist ohne Gift; allein die Dosis macht, dass ein Ding kein Gift ist." Oftewel: teveel van iets is nooit goed.

Volgens Walter Willett is een enkel glas alcohol bij het eten gezond voor het hart. Voor een alcoholverslaafde is alcohol juist giftig: chronische alcoholverslaving kan leiden tot levercirrose. Alcohol kan zelfs direct dodelijk zijn als je als dertienjarige de drankvoorraad van je ouders in een avond opdrinkt.

Hetzelfde geldt voor het zout. Eet je teveel zout, dan verhoog je je kans op een hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten. Doses van tientallen grammen zout kunnen je zelfs fataal worden. Maar zonder zout houd je het ook niet lang uit: natrium is een essentieel mineraal, net als ijzer en calcium. Sporters die veel zweten en tegelijkertijd weinig zout eten kunnen hyponatremie krijgen: te weinig zout in het bloed. Dat kan leiden tot coma en zelfs overlijden.

Alcohol en zout zijn volgens Paracelcus giftig - als je er teveel van binnenkrijgt. Een detox-product kan je niet beschermen tegen de kwalijke gevolgen van een overmaat aan alcohol en zout. Wat wel helpt is gewoon weinig zout eten, en je alcoholconsumptie beperken tot af en toe een glaasje wijn. En als je een keer toch Paracelsiaanse doses alcohol hebt ingenomen, dan heeft de Voice of Young Science een uitstekend - en betrekkelijk goedkoop - detox-voorstel: "Save your money: have a glass of tap water, a turkey salad and a good night’s sleep."