AmerikaBlog

Liesbeth Smit

Boston, 7/3/2008

MyPyramid

In Nederland vertellen voorlichters ons hoe we gezond moeten eten met de Schijf van Vijf, de Amerikanen hebben MyPyramid. Het idee achter MyPyramid is hetzelfde als het idee achter de Nederlandse Schijf, maar de uitwerking niet. De grote Amerikaanse voedingsbedrijven hebben het voor elkaar gekregen dat kaas, appelsap, friet, chocolademelk en pudding een plek in MyPyramid hebben gevonden.

Mijn huisgenootje vindt dat hij best wel gezond eet. Ik niet. De beste manier om hem dat aan het verstand te brengen is natuurlijk om hem dat zelf te laten ontdekken, als je de leerboekjes Didactiek mag geloven. Dus pakte ik de Amerikaanse voedselpyramide erbij, en vroeg ik hemof hij wilde aanwijzen wat hij uit de vakken van de Pyramid zoal at.

'Eet je volkoren granen?', vroeg ik hem. Dat wist hij niet. Hij at wel Cheerio-ontbijtgranen. Daarin vonden we gelukkig een gram vezels.

Groenten at hij wel. Jazeker. Op zijn broodje, dat hij tijdens de lunch met de auto haalde, at hij vaak een blaadje sla. Fruit dronk hij in de vorm van sinaasappelsap. Vlees of vleesvervangers at hij eigenlijk nooit.

Mueslirepen maakten de rest van zijn voeding uit, en een wafel met kaas was zijn hoofdgerecht. 'Ik drink wel veel melk', vertelde hij me enthousiast. 'Gezond hè?'

Melk was het enige voedingsmiddel waarmee mijn huisgenootje de Amerikaanse aanbeveling van 750 milliliter per dag haalde. Een bewijs van de macht van de Amerikaanse zuivelindustrie.

Hoe groot die macht is, bleek toen er in 1992 een nieuwe voedselpyramide dreigde te komen die opriep de consumptie van vlees en zuivel te matigen. Maar de vlees- en zuivelindustrie klaagde daarover bij het Department of Agriculture, waarop de overheid de verbeterde pyramide terugtrok. Dat vertelde Marion Nestle vier jaar geleden in een interview met Frontline. [Frontline April 8, 2004] Zelfs het landbouwministerie USDA, de maker van MyPyramid, is niet veilig voor de melkmannen.

De overdreven nadruk op het belang van zuivel is een stokpaardje van Walter Willett. De voedingsgoeroe uit Harvard gaat de strijd aan met de voedselpyramide van de USDA omdat die volgens hem partijdig is. De zuivelindustrie zit tot aan zijn nek in het proces waarin de overheid besluit om voedingsmiddelen als 'gezond' of 'ongezond' te bestempelen. "Americans get more calcium than the residents of almost every other country except Holland and the Scandinavian countries", schrijft Willett in zijn boek Eet, Drink en Blijf Slank & Gezond.

Except Holland. Tsja. Net als in de VS indoctrineert de zuivelindustrie de Nederlandse bevolking. "Melk, De Witte Motor" is een slogan die elke Nederlander kent. Net als "Je Lijf Schreeuwt Om Zuivel". "Overal in de Nederlandse voedingswereld voel je de aanwezigheid van de zuivelindustrie", zegt Sander Kersten, onderzoeker van de afdeling Humane Voeding aan Wageningen Universiteit. [Wb 24 Februari 2005]

Calciumsupplementen zijn goedkoper en bevatten, anders dan volle melk, geen verzadigd vet of - in het geval van kaas - grammen zout, zegt Willett. Bovendien verhoogt melk waarschijnlijk het risico op eierstok- en prostaatkanker. Volgens Willett hoort melk daarom niet thuis in de voedselpyramide. In Willetts eigen pyramide schittert melk dan ook door afwezigheid.

Vanwege de grote hoeveelheden verzadigd vet en zout staat kaas in Nederland niet meer op de Schijf van Vijf. Twee boterhammen met kaas per dag, of vijf plakjes kaas, levert je maximale inname verzadigd vet. Toch blijven Nederlanders kaas eten, wat het Voedingscentrum ook aanbeveelt. Het broodje kaas is en blijft populair, schreven de kranten deze week. [ANP 29 februari 2008]. "Ondanks de culinaire verscheidenheid in Nederland, blijft het bruine broodje met kaas het populairst tijdens het ontbijt."

Koekjes

Ik heb mijn twijfels over het nut van systemen als de Schijf van Vijf en MyPyramid, die mensen vertellen wat gezond en niet-gezond is. Zeker na mijn presentatie over transvetten die ik hier in Harvard heb gehouden, en waarvoor ik bij wijze van experiment een schaal met koekjes in de eetzaal van de voedingsafdeling heb gezet. Zo wilde ik mensen bewustmaken van het feit dat onschuldig-uitziende koekjes slecht voor je kunnen zijn. In elk koekje zat zes gram transvet. Ik ben de hele supermarkt doorgelopen om de koekjes met het meeste transvet te vinden. Ter vergelijking: een gemiddeld koekje bevat niet meer dan een gram transvet. Naast de koekjes legde ik een papier. "Voedingsexperiment", stond erop met grote letters. "Gratis koekjes. Maar pas op! Deze koekjes bevatten zes gram transvet per stuk. Transvet verhoogt het risico op hart- en vaatziekten enorm. Heb je nog steeds zin in een koekje?"

Jazeker. Halverwege de middag waren de koekjes, op een paar kruimels na, verdwenen.

Sindsdien geloof ik niet meer zo in voorlichting en voedselpiramides. Als zelfs de uiterst intelligente mensen op Harvard er niet vatbaar voor zijn, wie dan wel?