AmerikaBlog

Liesbeth Smit

Boston, 24/12/2007

Obesity

De nieuwste pizza van Pizza Hut weegt een halve kilo, de supermarkt bestaat voor achtentwintig meter uit schappen met roomijs, all-you-can-eat-buffets zijn spotgoedkoop en op iedere straathoek vind je een Wendy's, McDonald's, Dunkin Donuts of een 7-Eleven die nooit sluit. Nee hoor. Het is niet raar dat tweederde van de Amerikanen te dik is.

Elk jaar overlijden er driehonderdduizend Amerikanen als gevolg van overgewicht en lichamelijke inactiviteit. [NBER Working Paper No. 9247 October 2002] Dat zijn evenveel mensen

De gemiddelde dikke Amerikaan, zuchtend onder een hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, diabetes-2 en botontkalking, is een medische tijdbom. Volgens de overheid is dat zijn goed recht, en tegelijkertijd zijn eigen verantwoordelijkheid. George Bush heeft deze tijd uitgeroepen tot "the era of personal responsibility". Dat betekent voor de overheid dat ze weinig doet om de obesitas-epidemie te stoppen, en voor de rest van de samenleving dat je bijna een crimineel bent als je de keuzevrijheid van de consument wilt beperken of dikke mensen stigmatiseert.

Die geest ademt ook uit de rechtszaak die Nadine Thompson, een zwarte vrouw met een BMI van 48, in 2006 aanspande tegen Southwest Airlines. De luchtvaartmaatschappij wilde haar meer geld laten betalen voor een tweede stoel. [AP 2/10/2006]. Thompson klaagde daarop de maatschappij aan voor racisme en discriminatie.

Toch had Southwest Airlines een punt. Het extra gewicht dat de steeds dikkere vliegtuigpassagiers met zich mee torsen verhoogt het brandstofgebruik. In 2000 verbruikten Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen 1,3 miljard liter brandstof meer dan in 1990 als gevolg van de vetzuchtepidemie. Extra kosten: 275 miljoen dollar. [Am J Prev Med. 2004 Oct;27(3):264.]

Niet alleen de vliegtuigmaatschappijen zijn de dupe van de alsmaar dikker wordende Amerikanen. Medepassagiers zijn dat ook. Tijdens een vlucht naar Los Angeles scheurde Barbara Hewson, een 63-jarige vrouw uit Wales, een beenspier omdat een obese vrouw haar tijdens de vlucht letterlijk plette. [CNN October 22, 2002]

Ik merk de krampachtige manier waarop Amerika politiek-correct met overgewicht en dikke mensen omgaat in kledingzaken. De mensen worden dikker, en de confectie-industrie speelt daarop in door de kledingmaten aan te passen. Had ik in Nederland nog kledingmaat medium, in Amerika heb ik extra-small. Mijn broeken hebben hier zelfs het beruchte maatje zero: de kledingmaat die volgens de media door anorectische modellen wordt gedragen. Mooi is dat. Heb je hier een gezonde BMI, dan krijg je in winkels het gevoel dat je graatmager bent.

Als je met eigen ogen wilt zien hoe obees Amerika is geworden, ga dan naar het Zuiden. Daar zijn de mensen het dikst. De allerdikste stad in de VS is volgens de statistieken Houston in de staat Texas. [USA Today 1/1/2003] [De slankste Amerikanen vind je trouwens in Californie, waar het opleidingsniveau hoger is en iedereen de hele dag in bikini rondloopt.] Het viel zelfs mijn huisgenootjes op. Toen ze landden op het vliegveld van Houston zagen ze overal superzware Amerikanen: nee, geen dikkerds van honderdvijftig kilo, maar topzware kolossen van tweehonderd tot driehonderd kilo. Het soort mensen dat je in TV-shows uit hun huis getakeld ziet worden.

Bewegingsmythe

De oplossing voor het vetzuchtprobleem, roepen de fast food-restaurants om het hardst, is dat Amerikanen meer moeten bewegen. De slogan van Dunkin Donuts luidt "America Runs on Dunkin, McDonald's sponsort de Olympische Spelen en Subway organiseert "Random Acts Of Fitness For Kids".

De overheid kiest voor eenzelfde aanpak - en voorkomt zo boze blikken van de fast food-industrie. De overheid vermijdt zo ruzie met de machtige bedrijven. Een bedrijf als Coca Cola levert niet alleen de frisdrankautomaten op basisscholen, maar sponsort ook het lesmateriaal van honderdduizenden kinderen.

McDonald's sponsort nu de rapporten van 9-jarige kinderen in Seminole County in Florida. Kinderen met goede cijfers krijgen een gratis Happy Meal van McDonald's. De tegoedbon staat op de envelop waarin het rapport zit. [New York Times December 6, 2007] De actie is omstreden, maar de school kan zich niet permitteren om niet met de hamburgergigant in zee te gaan. Het drukken van de enveloppen van de rapporten kosten zestienhonderd dollar. Daarvan betaalt McDonald's er nu vijftienhonderd. En wie is de overheid dan om te zeggen dat McDonald's de openbare scholen niet mag sponsoren?

De actie van McDonald's staat niet op zichzelf. Pizza Hut beloonde kinderen die goede cijfers haalden vorig jaar met een pizza. Maar daarover zijn nooit klachten gekomen.

Dunkin Donuts, McDonald's en Subway hebben een verborgen agenda. Ze promoten beweging omdat ze op die manier een gezond imago krijgen, en dat is alleen maar goed voor hun portemonnee. De bedrijven maken bovendien een snel rekensommetje: als kinderen en volwassenen meer gaan sporten hebben ze ook meer energie nodig - die ze in de vorm van donuts, hamburgers en sandwiches kunnen verorberen.

Gezonder zullen de Amerikanen door het promoten van beweging niet worden, zegt Harvard-econoom David Cutler. Volgens zijn analyses is meer beweging niet de oplossing voor het vetzuchtprobleem. We moeten gewoon wat minder eten.

In de tweede helft van de vorige eeuw liet negentig procent van de boeren het zware boerenwerk achter zich en begon een zittend bestaan, vertelt Cutler tijdens zijn colleges Obesity Epidemiology. De groep die ineens minder bewoog werd volgens de statistieken echter geen gram zwaarder, maar ging minder eten.

Amerika werd pas te dik na 1980, zegt Cutler, toen het gros van de bevolking al lang en breed een zittend bestaan achter het TV-toestel en in de auto was gaan leiden. Niet een tekort aan beweging maakt de Amerikanen steeds dikker, maar de overmaat aan calorieen.

Cutlers cijfers zijn overtuigend, maar de fast food-restaurants trekken zich er niks van aan. Ze kunnen zich er niets van aantrekken. Want als ze het wel deden, wat zouden ze dan moeten doen? Minder producten verkopen?

Niet in Amerika. Hier is more altijd better.