Ergogenics   [Definitie:] "An ergogenic aid is any substance or phenomenon that enhances performance." (Wilmore and Costill)   Nieuwsbrief over doping, supplementen, voeding en training   Afslankmedicijnen       DNP       Afslankmedicijnen       Afslanksupplementen     2 6 - 0 5 - 2 0 0 9   Dinitrocresol, het gruwelijke broertje van killerdrug DNP (Regul Toxicol Pharmacol. 2007 Jul;48(2):115-7.) Het riskante en verboden dinitrophenol (DNP) heeft een chemisch familielid, dat net als DNP in de jaren dertig van de vorige eeuw legaal als afslankmiddel op de markt was. Dinitrocresol was vijf keer sterker dan DNP. Dat schrijft Eric Colman van de FDA in een historisch artikel, dat is verschenen in Regulatory Toxicology and Pharmacology. Dat DNP [structuurformule hiernaast] het afvallen versnelt werd duidelijk in de vroege twintigste eeuw, toen onderzoekers rond de eerste wereldoorlog mysterieuze sterfgevallen door dodelijke koorts gingen bestuderen onder arbeiders in dynamietfabrieken. De oorzaak was de verbinding DNP, die vrijkomt tijdens het productieproces. DNP verhoogde de stofwisseling, ontdekten de onderzoekers, en zette aan tot extreem gewichtsverlies. Die ontdekking inspireerde de Amerikaanse arts Maurice Tainter in de jaren dertig tot proeven op dikke mensen. In die proeven schroefde DNP het metabolisme moeiteloos op tot vijftig procent, kun je lezen in het overzichtsartikel Use of Dinitrophenol in Nutritional Disorders : A Critical Survey of Clinical Results, dat Tainter in 1934 publiceerde. [Am J Public Health Nations Health. 1934 Oct;24(10):1045-53.] In Tainters proeven verloren dikkerds een kilo tot anderhalve kilo vet per week met doses van ongeveer driehonderd milligram DNP per dag. DNP bleek een effectiever afslankmiddel te zijn dan schildklierhormoon, waarmee artsen toen ook al aan het experimenteren waren. DNP verhoogde de aanmaak van warmte door het lichaam met 1200 procent. DNP schakelt het enzym uit dat energie, die in de cel wordt opgewekt uit vetzuren en suikers, vastlegt in ATP. In plaats daarvan komt die energie als warmte vrij. Tainter publiceerde zijn eerste onderzoeksresultaten op 15 juli 1933 in het tijdschrift JAMA. Actions and Uses of Dinitrophenol. Promising Metabolic Applications, heette het stuk. [JAMA. 1933;101(3):193-195.] Nog geen jaar later, op 7 februari 1934 produceerde Isabella Laboratories, het bedrijf van reclamemaker Harry Gorov, de eerste partij supplementen met DNP als actieve stof. Het product heette Formula 281 en een capsule bevatte honderd milligram DNP. 'Hier is dan eindelijk een afslankmiddel dat je een figuur geeft dat mannen bewonderen en vrouwen jaloers maakt. Geen gevaar voor je gezondheid! Veranderen van je leefstijl onnodig!', beweerden advertenties. DNP sloeg aan. Een paar van de afslankproducten op basis van DNP zie je hierboven. Nog in 1934 schatte Tainter dat binnen enkele maanden honderdduizend Amerikanen DNP hadden gebruikt. Producten met de wonderbare verbinding kwamen overal op de markt, ook in Nederland. Een jaar later, in 1935, vond Gorov dat het tijd werd om met een nog krachtiger product te komen: Improved Formula 281. Een capsule bevatte 35 milligram van het aan DNP verwante dinitrocresol. [Structuurformule hiernaast] Dinitrocresol was vijf keer sterker dan DNP. Even voordat Isabella Laboratories de stof in zijn supplementen was gaan stoppen, verscheen er in The Lancet een stuk waarin Britse onderzoekers aantoonden dat dinitrocresol een nog betere metabole stimulant was dan DNP. Een dosis van 240 milligram per dag verhoogde het metabolisme binnen enkele dagen met zeventig procent, aldus de Britten. [Lancet 1933,2(67):1137-9.] 'Dit brandt het vet letterlijk weg', aldus een advertentie. 'Absoluut zonder bijwerkingen.' Behalve dan huiduitslag of een verandering van de kleur van de huid of de ogen. Maar als je daarvan last kreeg, dan moest je elke drie uur een glas water met dubbelkoolzure drinken. En hop! Probleem opgelost. Dinitrocresol werd al net zo’n grote klapper als DNP. In 1935 verkocht Isabella Labs 550.000 capsules. Er verschenen ook producten die beide verbindingen als actieve stof bevatten. Ondertussen werd al snel duidelijk dat DNP en dinitrocresol toch niet zo veilig waren. Een paar mensen gingen dood. De voorstanders van DNP dachten echter dat die sterfgevallen het gevolg waren van overdosering, en dat het ging om eigenwijze en ongeduldige gebruikers die zich niet aan de richtlijnen hielden. De oogarts Warner Horner boorde die ijdele hoop de grond in toen hij gebruikers op het spoor kwam die blind werden toen ze – onder begeleiding van een arts, nota bene – DNP slikten. Horner schatte in 1936 dat er uiteindelijk 2500 Amerikanen blind werden door DNP. [Trans Am Ophthalmol Soc. 1941;39:405-37.] De FDA nam in 1936 contact op met Isabella Laboratories, en verzocht het bedrijf de productie van DNP-supplementen te staken. Meer kon de FDA niet doen. Volgens de wet was Formula 281 geen medicijn. Je bestreed er vetzucht mee, en volgens de artsen uit die periode was vetzucht geen ziekte. De FDA kon de verkoop van medicijnen reguleren, maar niet die van supplementen. Pas in 1937, toen Isabella Laboratories' reclames zo uitbundig werden dat je Formula 281 wettelijk als een medicijn kon beschouwen, had de FDA een stok om de hond te slaan. Formula 281 en Improved Formula 281 verdwenen van de markt, en in 1938 betaalde Harry Gorov een boete van 50.000 dollar. Het tijdperk van DNP was voorbij. Voorlopig. Nieuws Contact Over ons Dossiers Zoeken