|
|
[Definitie:] "An ergogenic aid is any substance or phenomenon that enhances performance."
(Wilmore and Costill) 
|
|
|
||
|
||
|
1 3 - 0 5 - 2 0 0 3 Spiermassa is slecht voor hart en bloedvaten
Hoe meer spiermassa je hebt, des te groter is misschien je kans op hart- en vaatziekte. Dat blijkt uit een onderzoek van Amsterdamse endocrinologen en Wageningse voedingswetenschappers naar mannen die van geslacht veranderden. De onderzoekers ontdekten dat man-naar-vrouw-transseksuelen waarschijnlijk gezonder werden. Niet alleen omdat ze beter in hun vel kwamen te zitten, maar omdat ze spiermassa verloren.
Het is niet bekend hoe sterk het effect van homocysteine precies is. Tot voor een paar jaar dachten onderzoekers dat het effect ongeveer eenzesde was van dat van cholesterol, en dat het handhaven van een gezond cholesterol veel belangrijker was dan het laag houden van de homocysteine-spiegel. De laatste jaren zijn steeds meer onderzoekers gaan denken dat het effect van homocysteine dat van cholesterol, maar het toch wel aardig benadert. [Noot: de homocysteine-theorie is een paar jaar nadat we dit stukje schreven onderuit gehaald. Anno 2012 geloven wetenschappers niet meer dat homocysteine nog zo belangrijk is.]
Genoeg over homocysteine, terug naar het Amsterdams-Wageningse onderzoek, waarin arts Erik Giltay onderzocht wat de verandering van geslacht deed met mannen die vrouwen werden. De mannen kregen medicijnen die de aanmaak van testosteron onderdrukten, en vrouwelijke hormonen. Hun homocysteinespiegels zakten. Fors.
Dat was vreemd. Een dergelijke daling komt niet voor bij oudere vrouwen, die geen estradiol meer kunnen aanmaken en vrouwelijke hormonen krijgen toegediend. Bij hen zakt het homocysteine maar een beetje.
Toen Giltay een aantal bloedwaarden van de transseksuelen onderzocht, merkte hij dat eentje daarvan sterk samenhing met de concentratie van het homocysteine: die van creatinine, het afgewerkte creatine. De spiegel van creatinine is hoger naarmate de spiermassa groter is. Giltays theorie is dan ook dat niet de vrouwelijke hormonen, maar de afnemende spiermassa van de transseksuelen de homocysteinespiegel deed zakken.
Giltay is voorzichtig. Hij poneert een theorie, niet meer en niet minder. Maar als die theorie klopt, dan is er stront aan de knikker. Giltay volgde de nieuwe vrouwen vier maanden. In die periode verminderde hun spiermassa aantoonbaar, maar niet verschrikkelijk veel. Het ging om enkele kilootjes. De creatininespiegel daalde slechts iets meer dan drie procent. Dat was al genoeg om het homocysteine met tientallen procenten te laten dalen. Als het verlies van die paar kilo spier al zo'n sterk effect heeft, wat voor negatief effect heeft dan de enorme spiermassa die chemische bodybuilder opbouwen?
In zijn artikel schetst Giltay het mechanisme waarlangs spiermassa het homocysteine mogelijk verhoogt. Het verhaal begint bij het onschuldige aminozuur methionine. Dat verandert in het lichaam in SAM, een molecuul dat aan andere moleculen een methylgroep kan plakken. Methyleren, heet dat, en methyleren is - kort door de bocht - goed. Zonder methyleren functioneert het lichaam niet. Als SAM zijn werk heeft gedaan, verandert het homocysteine.
Een belangrijk deel van de creatine ontstaat in de lever. Die maakt het van de stof guanido-acetaat, met hulp van het methylplakkende molecuul SAM. Meer spieren betekent een groter behoefte aan creatine, en als de lever meer creatine aanmaakt verandert er meer SAM, en uiteindelijk ook methionine, in homocysteine.
Zijn spieren, als Giltays theorie klopt, dus inherent aan hartaanvallen? Of dementie? Welnee. Je hoeft niet veel trucs uit te halen om het homeocysteine te verlagen.
Om te beginnen kan het lichaam homocysteine omzetten. Dat gebeurt in verschillende stapjes en bij die stapjes speelt vitamine B6 een sleutelrol. Suppletie met vitamine B6 is dus voor krachtsporters aan te bevelen. De bovengrens die een recente Engels rapport voor B6 aangaf was 10 milligram per dag. Nu is 10 milligram wel heel erg bescheiden. Bij een tekort aan vitamine B6 artsen al snel 20 milligram per dag en bij sommige therapieën krijgen Parkinsonpatiënten zelfs meer dan 100 milligram per dag.
Daarnaast kan het lichaam homocysteine op twee verschillende manieren omzetten in het onschadelijke methionine: aan de ene kant via foliumzuur en vitamine B12 en aan de andere kant via het aminozuur betaine of trimethylglycine. Suppletie van die stoffen verlaagt de concentratie homocysteine.
Er verschijnen op dit moment veel studies naar foliumzuur waarin onderzoekers met die vitamine alleen proberen het homocysteine te verlagen. Dat lukt. Bij een dosering van 400 microgram is het effect optimaal, concludeert een zojuist gepubliceerd onderzoek naar ouderen. Bij hen verlaagde het supplement de homocysteinespiegel met 22 procent. Die 400 microgram is een dosering die je alleen met supplementen binnen kunt krijgen. Dagelijks krijg je ongeveer 100 microgram foliumzuur via je voeding binnen.
Gecombineerd met B12 is het effect van foliumzuur waarschijnlijk sterker. Hoewel je via je voeding dagelijks enkele microgrammen binnenkrijgt, bevatten supplementen soms honderden milligrammen. Net als bij foliumzuur zien wetenschappers geen reden voor een bovengrens. Krachtsporters zouden met een halve milligram foliumzuur en een halve milligram B12 toch een fikse verlaging van hun homocysteine moeten kunnen bewerkstelligen. [Noot: ook deze passages van dit stuk zijn achterhaald. Anno 2012 vrezen steeds meer voedingswetenschappers dat een forse inname van foliumzuur op termijn de kans op sommige vormen van kanker verhoogt.]
Over betaine, dat homocysteine op een andere manier in methionine verandert, is minder bekend. In een ander recente studie bleek dat zes gram betaine per dag de spiegel van het homocysteine behoorlijk vermindert. Via je voeding krijg je ongeveer een gram betaine per dag binnen.
Waarschijnlijk versterken foliumzuur, B12, B6 en betaine elkaars homocysteineverlagende effect. Het is de vraag of dat genoeg is om bezitters van tientallen kilo's extra spiermassa gezond te houden. Mocht het niet genoeg zijn, en mochten vitamines of andere simpele dieetaanpassingen niet genoeg blijken te werken, dan is er nauurlijk een strategie die je homocysteine gegarandeerd laag houdt. Good old creatine. Als je lever geen extra creatine hoeft aan te maken normaliseert de homocysteinespiegel."
1. Giltay EJ, Verhoef P, Gooren LJ, Geleijnse JM, Schouten EG, Stehouwer CD. Oral and transdermal estrogens both lower plasma total homocysteine in male-to-female transsexuals. Atherosclerosis 2003 May;168(1)139-46. Meer over Giltays project: Elbers JM, Giltay EJ, Teerlink T, Scheffer PG, Asscheman H, Seidell JC, Gooren LJ. Effects of sex steroids on components of the insulin resistance syndrome in transsexual objects. Clin Endocrinol (Oxf) 2003 May;58(5):562-71. Giltay publiceerde al eerder over homocysteinespiegels van transseksuelen in: Giltay EJ, Hoogeveen EK, Elbers JM, Gooren LJ, Asscheman H, Stehouwer CD. Effects of sex steroids on plasma total homocysteine levels: a study in transsexual males and females. J Clin Endocrinol Metab 1998;83:550-3. |
|
|
