09.01.2011

Testosteronspiegel zakt in vreemd gezelschap

De testosteronspiegel van een man stijgt in het gezelschap van andere mannen. Zolang die mannen op hem lijken, tenminste. Het gezelschap van mannen die duidelijk anders zijn verlaagt de testosteronspiegel juist.

Testosteron, vertellen de leerboeken, is een hormoon dat mannen aanzet tot agressie en strijd. Zet mannen bijelkaar, laat ze een onderlinge pikorde uitvechten, dan stijgt de testosteronspiegel. Als het gevecht achter de rug is, dan is de testosteronspiegel bij de mannen die het gevecht hebben gewonnen hoger dan in de mannen die het gevecht hebben verloren. Testosteron is dus niet alleen het hormoon dat mannen vechtlustig maakt, maar ook het hormoon waarmee het lichaam mannen beloont die een sociale schermutseling hebben gewonnen. Zeggen de leerboeken.

Recente studie laten echter zien dat de werkelijkheid iets complexer in elkaar steekt. De studie die psychologen van de University of Northern Iowa onlangs publiceerden in Evolutionary Psychology is er ook zo eentje.

In die studie brachten de onderzoekers mannelijke proefpersonen in een gezelschap dat de ene keer bestond uit mannen met dezelfde ethnische herkomst als zij [similar], en de andere keer juist uit mannen met een andere ethniciteit [dissimilar]. In beide gevallen moesten de groepen gezamenlijk een taak uitvoeren.

De onderzoekers, die deel uitmaakten van de groep, lieten de proefpersonen de ene keer 'winnen': ze betrokken ze uitdrukkelijk bij het uitvoeren van de taak [inclusion]. De andere keer lieten de onderzoekers de proefpersonen 'verliezen' en lieten ze die links liggen [exclusion].

Voor [pre-interaction] en na de proef [post-interaction] bepaalden de onderzoekers de concentratie testosteron in het speeksel van de mannen. Ze ontdekten dat de testosteronspiegel niet reageerden op 'winnen' of 'verliezen', maar wel op de samenstelling van de groep.

De mannelijke stijging van de testosteronspiegel is dus afhankelijk van de context. Hij blijft uit in het gezelschap van vreemden, ook als mannen in symbolische zin moeten vechten om respect en status.

De sociale pikorde, zo verklaren de onderzoekers, bestaat alleen in de eigen groep. Ben je in een groep waartoe je niet behoort, dan ben je niet bezig met pikorde en status, maar met kennis verzamelen en acceptatie verwerven. Daarbij zit agressie - en dus ook testosteron - alleen maar in de weg.

"One would need to be accepted first before climbing the dominance ladder", schrijven de onderzoekers. "Thus it might be that when a group of new and dissimilar men are giving friendship cues, a temporary drop in testosterone might be better than a rise."

Bron:
Evolutionary Psychology 2009 8(2) 173-88.