21.05.2004
Waarom je spieren sneller groeien als je minder koekjes eet
Ook al eet je voldoende eiwitten, als je veel kant-en-klare voedingsmiddelen met transvetzuren eet breek je je spieren af - door ondervoeding. Amerikaanse onderzoekers hebben dat indirect aangetoond.
Over transvetzuren hebben onderzoekers de laatste decennia niks dan slechts ontdekt. De synthetische vetzuren, die fabrikanten gebruiken in voedsel dat lang goed moet blijven en ook een stevige structuur moet hebben - zoals in koekjes, biscuits en gebak - verzieken het cholesterol en verhogen de kans op een hartaanval.
Transvetzuren ontstaan tijdens productieprocessen in de voedingsindustrie door omzetting van meervoudig onverzadigde vetzuren. Meervoudig onverzadigde vetzuren zijn dan wel gezond, maar ze bederven ook snel. Daarnaast hebben voedingsmiddelen met onverzadigd vet een slappe textuur. De consument wil stevige margarine die niet van het mes valt, brosse koekjes en knapperige pizzabodems. Door transvetzuren kunnen fabrikanten die producten maken.
Het probleem met transvetzuren is dat de enzymen, die in lichaam onverzadigde vetzuren metaboliseren, transvetzuren verwarren met onverzadigde vetzuren. Maar omdat de ruimtelijke structuur van transvetzuren is veranderd kunnen de enzymen er niks mee. Gezonde onverzadigde vetzuren hebben een knik, waardoor de enzymen bij de dubbele bindingen kunnen komen. Bij die dubbele bindingen begint het verknutselwerk van het lichaam. Bij transvetzuren is die knik verdwenen en is de dubbele binding dus buiten bereik van de enzymen.
Onverzadigd vetzuur |
Transvetzuur |
Transvetzuren laten daarom de enzymen vastlopen die onverzadigde vetzuren omzetten, zoals bijvoorbeeld het enzym delta-6-desaturase. Dat maakt van linolzuur grondstoffen voor verbindingen als prostaglandines. Spieren hebben die nodig om te functioneren. Vandaar dat de onderzoekers zich afvroegen of transvetzuren niet alleen slecht zijn voor hart en bloedvaten, maar ook voor de musculatuur.
De Amerikanen onderzochten 32 mannen en vrouwen in de leeftijd van 38 tot 83. De proefpersonen waren gezond maar de helft had een risicofactor voor hart- en vaatziekte. De onderzoekers bepaalden hun voedselinname en analyseerden hun bloed en urine.
Hoewel de proefpersonen genoeg eiwitten aten, leken hun urine en bloed op die van iemand met ondervoeding. In hun urine, vertelt de figuur hierboven, zaten minder minozuren dan zou moeten, terwijl in hun bloed de spiegel van alanine juist aan de hoge kant was. De norm is 140 tot 480 nanogram per milliliter, terwijl de proefpersonen een spiegel hadden van 265 tot 659 nanogram per milliliter.
Veel alanine in het bloed wijst er op dat spierweefsel afbreekt en alanine afgeeft aan het bloed. Tel daar bij op de lage concentratie van aminozuren in de urine, dan heb je het beeld van iemand die zijn spieren afbreekt door een tekort aan eiwit.
In het bloed van sommige proefpersonen zat ook veel 5,8,11 eicosatrienoic acid - meestal aangeduid als Mead's acid. Het lichaam maakt dat van enkelvoudig onverzadigde vetzuur oliezuur. Dat gebeurt vooral als noodoplossing, omdat het lichaam een tekort heeft aan onverzadigde vetzuren. De Amerikanen konden aantonen dat de proefpersonen met veel Mead's acid niet alleen veel transvetzuren, maar ook weinig linolzuur in hun systeem hadden.
Aan de hand van de verbanden die je hierboven ziet komen de onderzoekers tot de conclusie die je hieronder ziet.
Voor sporters is dit onderzoek interessant. Het wijst op een simpele en gezonde strategie waarmee je de opbouw van spieren kunt optimaliseren: de transvetzuren uit je dieet knikkeren.
Bron:
Nutrition Research 23 (2003) 651-658.