21.01.2004

Alfa-linoleenzuur: Goed voor hart, maar misschien slecht voor prostaat

Wageningse onderzoekers die voor de Nederlandse voedingsindustrie de beschikbare literatuur op een rijtje hebben gezet hebben ontdekt dat alfa-falinoleenzuur misschien de kans op prostaatkanker verhoogt. Maar helemaal zeker van hun zaak zijn ze niet.

Alfa-linoleenzuur [structuurformule hieronder] is een omega-3-vetzuur dat je, anders dan de visvetzuren DHA en EPA, ook via planten kunt binnenkrijgen. Het zit vooral in lijnzaadolie, en uiteraard - maar in lagere concentraties - ook in lijnzaad. In het lichaam verandert alfa-linoleenzuur in beperkte mate in EPA en DHA.

In epidemiologische studies is al meerdere keren een verband opgedoken tussen een hoge inname van alfa-linoleenzuur en prostaatkanker. In 1993 publiceerde de groep van Walter Willett bijvoorbeeld een onderzoek onder 50.000 gezonde Amerikaanse artsen. Daarvan bleken er in een periode van twee jaar 126 prostaatkanker in een gevorderd stadium te hebben.

Toen de onderzoekers keken naar de dieetgegevens van de mannen, bleek dat een hoge inname van dierlijk vet de kans op kanker verhoogde. De inname van alfa-linoleenzuur deed dat ook. [J Natl Cancer Inst. 1993 Oct 6; 85(19): 1571-9.]

Later vonden ook andere onderzoekers dat mannen die veel alfa-linoleenzuur binnenkregen twee tot drie keer meer kans op kanker hadden dan mannen met een lage inname. [J Natl Cancer Inst. 1994 Feb 16;86(4):281-6.] [Cancer Causes Control. 2000 Sep; 11(8): 679-85.] De mannen in de studies kregen hun alfa-linoleenzuur vooral uit vlees. Van rood vlees weten we al jarenlang dat het de kans op sommige soorten kanker verhoogt. Misschien is het gevonden verband dus een schijnverband.


Wageningse onderzoekers die voor de Nederlandse voedingsindustrie de beschikbare literatuur op een rijtje hebben gezet hebben ontdekt dat alfa-falinoleenzuur misschien de kans op prostaatkanker verhoogt. Maar helemaal zeker van hun zaak zijn ze niet.


In een recentere epidemiologische studie maken onderzoekers uit Uruguay de balans op. Inclusief hun onderzoek - waaruit bleek dat een hoge inname van alfa-linoleenzuur de kans op prostaatkanker bijna vervijfvoudigt - hebben onderzoekers zes keer naar alfa-linoleenzuur gekeken. Vijf keer is er een positief verband gevonden. De onderzoekers uit Uruguay konden trouwens aantonen dat ook alfa-linoleenzuur uit plantaardige bronnen de kans op prostaatkanker verhoogt. [Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2000 Mar;9(3):335-8.]

De Wageningers deden zelf geen onderzoek, maar veegden de data uit de beschikbadere studies op een grote hoop en analyseerden ze opnieuw. De figuur hieronder vertelt dat een hoge inname van alfa-linoleenzuur de kans op prostaatkanker bijna verdubbelt.


Wageningse onderzoekers die voor de Nederlandse voedingsindustrie de beschikbare literatuur op een rijtje hebben gezet hebben ontdekt dat alfa-falinoleenzuur misschien de kans op prostaatkanker verhoogt. Maar helemaal zeker van hun zaak zijn ze niet.


Ook de Wageningers vermoeden dat het gevonden verband het werk is van een achterliggende, onbekende factor. In de meeste studies krijgen de mannen het gros van hun alfa-linoleenzuur binnen met vlees.

Alfa-linoleenzuur verlaagde de kans op dodelijke hart- en vaatziekten.


Wageningse onderzoekers die voor de Nederlandse voedingsindustrie de beschikbare literatuur op een rijtje hebben gezet hebben ontdekt dat alfa-falinoleenzuur misschien de kans op prostaatkanker verhoogt. Maar helemaal zeker van hun zaak zijn ze niet.


Het gunstige effect van alfa-linoleenzuur op hart- en vaatziekten weeg zwaarder dan het ongunstige effect op de prostaat, concluderen de Wageningers. Er gaan uiteindelijk acht keer meer mannen dood aan hart- en vaatziekten dan aan prostaatkanker. De industrie hoeft dus voorlopig niet te stoppen met het gebruik van alfa-linoleenzuur in margarines. Maar voor supplementengebruikers, die veel grotere hoeveelheden alfa-linoleenzuur binnenkrijgen dan de mannen in de epidemiologische studies, ligt dat misschien iets anders.


Wageningse onderzoekers die voor de Nederlandse voedingsindustrie de beschikbare literatuur op een rijtje hebben gezet hebben ontdekt dat alfa-falinoleenzuur misschien de kans op prostaatkanker verhoogt. Maar helemaal zeker van hun zaak zijn ze niet.


Naschrift: in 2009 concludeerde een metastudie dat het niet duidelijk is of alfa-linoleenzuur inderdaad de kans op prostaatkanker verhoogt. [Am J Clin Nutr. 2009 May;89(5):1558S-1564S.] Het effect dat de studie vond was klein, en de onderzoekers vermoeden bovendien dat de gepubliceerde onderzoeken een overdreven beeld geven van de risico's.

Bron:
Nutr. 2004 Apr;134(4):919-22.

Meer:
Hoge natuurlijke testosteronspiegel vermindert kans op prostaatkanker (5-1-2004)
Vitamine D beschermt prostaat tegen androgenen (21-11-2003)