10.02.2004

Anabolica verhogen sterftekans powerlifters misschien met factor vier

Mannen die deelnemen aan nationale powerliftwedstrijden hebben in hun latere leven vier keer meer kans om te sterven dan doorsnee-mannen. Dat ontdekten Finse onderzoekers.

Niemand weet precies hoe gevaarlijk anabolen zijn. Goed, er zijn bijwerkingen bekend en er is een - groeiende - stapel cases van anabolengebruikers die in de problemen zijn gekomen. Maar op zichzelf zegt dat niet zoveel. Meer cases in de medische literatuur kunnen het gevolg zijn van een toenemende bereidheid van artsen om medische fenomenen toe te schrijven aan anabolica. Je kunt dus pas iets zeggen over de risico's van anabolen als je een grote groep gebruikers tientallen jaren volgt, en hun gegevens vergelijkt met die van een groep niet-gebruikers. En dat is precies wat de Finse onderzoekers hebben gedaan.

Sport zelf is niet schadelijk voor de gezondheid, begint het artikel dat de Finnen publiceerden in de International Journal of Sports Medicine. Onderzoek naar hardloopkampioenen uit het begin van de twintigste eeuw laat zien dat zij langer leefden dan hun nietsportende tijdgenoten. Dat kwam voornamelijk omdat de hardlopers minder vaak hartaanvallen kregen.

Ook gewichtheffers leven ietsiepietsie langer dan niet-sporters. Deelnemers aan internationale gewichthefwedstrijden tussen 1920 en 1965 werden gemiddeld 70.0 jaar oud, terwijl hun generatiegenoten die niet trainen met gewichten 69.9 jaar oud werden. Okee, okee. Het is niet veel. Maar de krachtsporters leefden in ieder geval niet korter.

In de jaren zeventig veranderde er echter iets in de krachtsport: het gebruik van anabolen werd gemeengoed. Omdat ze de gezondheidseffecten daarvan wilden onderzoeken maakten de Finnen een bestand van alle deelnemers aan nationale powerliftwedstrijden, in de gewichtsklassen tussen de 82.5 en 125 kilo. Alleen sporters die de eerste, tweede, derde, vierde of vijfde plaats hadden gehaald deden mee. De onderzoekers beperkten zich tot de periode tussen 1977 en 1982. Ze gaan ervan uit dat in die periode veel toppowerlifters al anabolen gebruikten, en misschien ook wel andere middelen zoals amfetamines en groeihormoon. Dopingcontroles waren er toen nog niet.

De onderzoekers achterhaalden van 62 powerlifters aan de hand van databanken van de Finse overheid of zij tussen hun powerliftperiode en 1993 waren overleden, en zo ja: waaraan. Daarna vergeleken ze de gegevens van de sporters met die van een groep doorsnee-Finnen.

De resultaten waren tekenend. In de tijdspanne tot 1993 was dertien procent van de powerlifters gestorven. In de controlegroep was het percentage dode Finnen slechts drie procent. Powerlifters hadden dus vier keer meer kans om te overlijden dan niet-powerlfters.

Bij die dertien procent dode powerlifters gaat het in totaal acht dode atleten. Drie van hen pleegden zelfmoord, drie stierven aan hart- en vaatziekten. Er was een dode powerlifter die stierf door een kapotte lever, en eentje die stierf door lymfeklierkanker. De gemiddelde dode powerlifter blies op 43-jarige leeftijd de laatste adem uit.

Die doodsoorzaken sporen met wat handboeken vertellen over de bijwerkingen van anabolen, zeggen de onderzoekers. Anabolen werken in op de hersenen en kunnen depressies veroorzaken. Anabolen zijn slecht voor het hart, de bloedvaten en de lever. De literatuur meldt weliswaar lymfeklierkanker niet als bijwerking, maar een verhoogde groeihormoonspiegel - een gevolg van massieve doses testosteron - verhoogt de kans op lymfeklierkanker.

De onderzoekers concluderen dat het toenemend gebruik van anabolen een belangrijk gezondheidsprobleem is. Ze adviseren strikte dopingcontroles, voorlichting en meer onderzoek naar de korte- en langetermijngevolgen van anabolen. Hun eigen onderzoek is nogal klein. Het suggereert dat anabolica wellicht gevaarlijk zijn, maar levert geen hard bewijs.

De onderzoekers concluderen dat het toenemend gebruik van anabolen een belangrijk gezondheidsprobleem is. Ze adviseren strikte dopingcontroles, voorlichting en meer onderzoek naar de korte- en langetermijngevolgen van anabolen. Hun eigen onderzoek is nogal klein. Het suggereert dat anabolica wellicht gevaarlijk zijn, maar levert geen hard bewijs.

Bron:
Int J Sports Med. 2000 Apr;21(3):225-7.

Meer:
Gevalstudie: bloedproppen door anabolen (22-9-2003)
Acht anabolengebruikers plegen zelfmoord (4-9-2003)
Vier van de acht Strongest Men in Football zijn dood (12-2-2003)