Anastrozole geen alternatief voor testosteron

Oudere mannen die last hebben van een lage testosteronspiegel - en bijvoorbeeld kampen met depressie, futloosheid of spierverlies - en daarvoor een farmacologische oplossing zoeken, hebben waarschijnlijk meer aan good old testosteron dan aan het antioestrogeen anastrozole. Dat kun je afleiden uit een humane studie die endocinologen van Massachusetts General Hospital in de VS publiceerden in Clinical Endocrinology.

Antioestrogenen & testosteron
De hypofyse, een klier in de hersenen, bepaalt hoeveel testosteron mannen aanmaken. De hersenen meten in het bloed de concentratie estradiol, testosteron en progesteron en berekenen aan de hand van die metingen hoeveel van het hormoon LH de hypofyse moet aanmaken. Hoe minder estradiol, testosteron en progesteron de hersenen meten, hoe meer LH de hypofyse afgeeft. En hoe meer LH er in het bloed zit, hoe meer testosteron de testes produceren.

Als je dat mechanisme kent, dan kun je op je vingers natellen wat er gebeurt als je mannen antioestrogenen als clomiphene of tamoxifen geeft. Precies. Hun hypofyse gaat meer LH produceren, en hun productie van testosteron gaat omhoog.

Endocrinologen beginnen die antioestrogenen steeds interessanter te vinden. Een groeiende groep mannen klaagt over een lage testosteronspiegel, en wil dat hun artsen daar iets aan doen. Het meest voor de hand liggende is testosteron toe te dienen, maar daar zitten nu eenmaal veel haken en ogen aan. Endocrinologen hopen dat antioestrogenen een alternatief zijn voor testosterontherapie.

Studie
De onderzoekers experimenteerden met 88 mannen, die allemaal de zestig waren gepasseerd en die tamelijk weinig testosteron in hun bloed hadden. Ze hadden symptoms of hypogonadism.

De onderzoekers verdeelden de mannen in twee groepen. De ene groep kreeg gedurende een jaar een placebo, de andere slikte elke dag 1 milligram anastrozole [structuurformule hiernaast].

Resultaten
Volgens de bloedanalyses was de toediening van anastrozole succesvol. De concentratie testosteron, vrij testosteron en DHT steeg, die van estradiol nam af. Door die afname van de estradiolspiegel steeg kennelijk de afgifte van LH, een hormoon dat de testes aanzet om testosteron te produceren.

Stippellijntje = placebogroep; doorgetrokken lijn: experimentele groep.

Toediening van anastrozole is dus een alternatief voor de klassieke hormoontherapie, zou je denken. Niet dus.

In de mannen die een placebo hadden gekregen was het verlies van vetvrije massa - en dus ook de spiermassa - doorgegaan, en was de vetmassa verder gegroeid. Toediening van anastrozole had die processen niet kunnen afremmen, vertellen de figuren hieronder. Sterker, het lijkt er zelfs op dat anastrozole die processen had versneld.

Verklaring
De onderzoekers vermoeden dat in mannen estradiol een rol speelt in de opbouw van spiermassa en de afbraak van de vetmassa. Proefdieren die geen receptoren voor etsradiol aanmaken hebben meer vet dan normale proefdieren, [Proc Natl Acad Sci U S A. 2000 Nov 7;97(23):12729-34.] beredeneren de onderzoekers. Hetzelfde is aan de hand met proefdieren die geen estradiol kunnen aanmaken. [Proc Natl Acad Sci U S A. 2000 Nov 7;97(23):12735-40.]

Conclusie
"Anastrozole therapy, given over 12 months, significantly increased serum testosterone and modestly reduced estradiol levels in men aged 60 and older with mild-to-moderate hypogonadism", resumeren de onderzoekers. "While this intervention resulted in the restoration of testosterone levels into the mid-normal range for healthy young men, it did not alter body composition or strength."

"This lack of an effect may have been secondary to acquired resistance to aromatase inhibition or to the influence of reduced oestrogen production."

"Further study should focus on other important end-points such as skeletal health, insulin sensitivity, cognition, quality of life, and sexual function. In doing so, these investigations will increase our understanding of the role of oestrogen in male health."

Commentaar onzerzijds (waarop niemand zit te wachten - dat snappen we ook wel)
Anastrozole is een krachtig antioestrogeen, en 1 milligram is een stevige dosis. Het zou zomaar kunnen dat 1 milligram anastrozole voor deze groep te veel van het goede is. Misschien hadden de onderzoekers betere resultaten geboekt als ze hun mannen niet elke dag 1 milligram anastrozole hadden laten slikken, maar om de 2-3 dagen.

Bron:
Clin Endocrinol (Oxf). 2009 Jan;70(1):116-23.

Meer:
Aromatase-remmers geven vrouwen meer spiermassa (4-3-2014)
Antioestrogeen raloxifene verhoogt vetvrije massa en vermindert vetmassa (24-2-2014)
Vrouwen reageren beter op krachttraining door aromatase-remmers (2-8-2012)