12.09.2011

Interessante dierstudie? Zo bereken je de humane dosis

Deze webstek schrijft veel over dierstudies waaruit dingen komen die avontuurlijke ergonauten graag willen uitproberen op zichzelf. In 2008 publiceerde een toxicoloog van University of Wisconsin een artikel in FASEB Journal dat voor hen interessant is. Het vertelt hoe je de doses in een dierstudie kunt omrekenen naar een humane dosis.

Onderzoekers die het effect van een stof uitproberen op proefdieren meten die meestal af in milligram per kilogram lichaamsgewicht per dag. Als je dat lukraak vertaalt naar mensen, kom je uit op onrealistische megadoses. Shannon Reagan-Shaw, de eerste auteur van het artikel dat we voor dit stukje hebben geplunderd, geeft de media-hype rond resveratrol als voorbeeld. Als je de doses in de positieve dierstudies op die manier vertaalt naar mensen, zoals sommige kritische artikelen hebben gedaan, dan kwam je uit op 1300 milligram resveratrol per dag. Dat is ondoenlijk, onbetaalbaar en misschien ook wel gevaarlijk.

En, zo voegt Reagan-Shaw daar aan toe, het is ook wetenschappelijk onjuist. Als je het humane equivalent wilt berekenen van een dosis in een dierstudie moet je rekening houden met het metabolisme. Daar zijn formules voor. Gebruik je die, dan kom je in het geval van resveratrol voor een volwassene van 60 kg niet op een dosis van 1344 milligram per dag maar op 109 milligram per dag.

De formule waarvan Reagan-Shaw het meest gecharmeerd is staat hieronder. Je moet die formule 'laden' met gegevens in de tabel eronder. En met de dosis uit de dierstudie, uiteraard.

In het geval van een muizenstudie moet je de gebruikte dosis - in mg/kg/dag - dus eerst vermenigvuldigen met 3 en vervolgens delen door 37. Of, korter, delen door 12.3. In het geval van een rattenstudie moet je hem delen door 6.2.

In het verleden gebruikten wijzelf bij zowel ratten- als muizenstudies een simpelere en conservatievere vuistregel, die we hebben gepikt van productontwerpers in de functional foods-industrie. We deelden de dosering door 15 en kregen dan een ondergrens. We deelden door 10 en kregen dan een bovengrens.

"Het is een lompe benadering, maar in de praktijk werkt hij", aldus een onderzoeker. "We hebben gemerkt dat vooral ratten sneller stoffen afbreken dan de formules voorspellen. Als we humane studies doen, en aspecten van effectiviteit en veiligheid tegen elkaar moeten afwegen, dan komen we achteraf vaak uit op de doses die je berekent met die simpele vuistregel."

Bron:
FASEB J. 2008 Mar;22(3):659-61.