02.05.2014

Dierstudie: ITPP vult werking van EPO aan

Hang ons er niet aan op, maar het zou zomaar kunnen dat duursporters stiekem betere tijden neerzetten met een nieuw middel dat nog niet op de dopinglijst staat, maar wel de werking van EPO kan versterken - en EPO voor een deel misschien zelfs kan vervangen. Op de fora voor opgevoerde sporters zijn al tientallen postings over ITPP opgedoken, en biowetenschappers patenteren de ene na de andere toepassing van het spul. Toch maar-es uitzoeken wat ITPP nou eigenlijk is.

Myo-Inositol-Trispyrophosphate [zoals ITPP voluit heet] duikt voor het eerst op in de literatuur in 2005, als Konstantina Fylaktakidou, een chemicus van ISIS-Université Louis Pasteur, in Bioorganic and Medicinal Chemistry Letters vertelt dat ze negen zouten van inositol-tripyrophosphate heeft gesynthetiseerd. [Bioorg Med Chem Lett. 2005 Mar 15;15(6):1605-8.]

Eentje daarvan is ITPP, en volgens Fylaktakidous reageerbuisstudies is die verbinding bijzonder interessant: hij dringt binnen in rode bloedcellen, en peutert daar zuurstof uit het molecuul hemoglobine [structuurformule hiernaast]. Dat betekent dat ITPP het transport van zuurstof naar weefsels kan verhogen.

Middelen die het zuurstoftransport verhogen zijn interessant voor oncologen, omdat ze de impact van behandelingen voor kanker intensiever maken. Meer zuurstof betekent - voor kankercellen tenminste - meer radicaalschade, en dus minder overlevingskansen. Zuurstofboosters zijn bovendien interessant voor cardiologen, die er hartpatiënten mee oplappen, of voor neurologen die hersenziekten als dementie willen verzachten. En uiteraard zijn diezelfde middelen ook interessant voor duursporters.

Fylaktakidous onderzoeksleider, Claude Nicolau, werkt als wetenschapper al jarenlang aan methoden waarmee je bloedcellen meer zuurstof kunt laten afgeven. Nicolau is mede-oprichter van het biotechbedrijf NormOxys, dat zulke methoden zo ver wil perfectioneren dat ze de markt op kunnen. Nicolau deed veel onderzoek naar myo-inositol hexaphosphate [IHP], een plantaardige verbinding die ook in dierlijke cellen veel voorkomt. Je kent IHP misschien beter onder de naam phytaat [structuurformule hiernaast].

Al in de jaren zeventig van de vorige eeuw toonde Nicolau aan dat rode bloedcellen meer zuurstof afgeven als ze meer IHP bevatten. [Blut. 1979 Jul;39(1):1-7.] Het was echter geen sinecure om bloedcellen zo ver te krijgen dat ze meer phytaat opnemen. Het moet buiten het lichaam gebeuren. In de jaren negentig publiceerde Nicolau een studie waarin hij bloed buiten het lichaam met electrische pulsjes bestookte, en op die manier de IHP-moleculen de cellen in joeg. [Transfusion. 1995 Jun;35(6):478-86.]

Als je het molecuul ITPP gebruikt, dan heb je al die hoempapa misschien niet nodig, vermoedde Fylaktakidou. En toen in 2009 cardiologen van Boston University Medical Center een dierstudie publiceerden waarin ze ITPP aan muizen gaven, werd haar vermoeden bevestigd. [Proc Natl Acad Sci U S A. 2009 Feb 10;106(6):1926-9.] We zeggen er maar meteen bij dat het Amerikaanse onderzoek mede werd bekostigd door NormOxys, het bedrijf van Nicolau - en dat Nicolau al een waslijst aan patenten voor het gebruik van verbindingen als IHP en ITPP op zijn naam heeft staan.

In die dierstudie injecteerden de onderzoekers ITPP direct in de dunne darm. Met een slag om de arm kun je dus wel zeggen dat ze min of meer het effect van orale toediening imiteerden. De eerste twee dagen na de toediening was het effect optimaal, na vijf dagen was die gehalveerd en pas na twaalf dagen volkomen verdwenen.

In muizen die door een genetische ingreep een hartafwijking hadden, en daardoor 40 procent minder uithoudingsvermogen hadden dan niet-gemodificeerde dieren, normaliseerde ITPP het aantal meters dat de muizen konden afleggen in een treadmill. Dat zie je hieronder. De onderzoekers testten de dieren 24 uur nadat die een dosis ITPP hadden gekregen.

ITPP verhoogde ook het uithoudingsvermogen in gewone muizen, zie je in de figuur hieronder. De toediening van 2 of 3 gr ITPP per kg lichaamsgewicht verhoogde het uithoudingsvermogen met ongeveer 50 procent. Hoe je het humane equivalent van die dosis berekent lees je hier.

"ITPP is an attractive therapeutic candidate to alleviate symptoms in patients with reduced exercise capacity caused by low cardiac output heart failure", concluderen de onderzoekers. "ITPP may also enhance physical performance of otherwise healthy individuals, in particular, under extreme conditions such as high attitude or intense physical exercise."

Een patent [WO 2008134082 A1] dat twee co-auteurs van het onderzoek samen met Nicolau aanvroegen geeft je een indruk op wat voor manier artsen en sporters ITPP straks misschien gaan gebruiken. "Erythropoietin complementation or replacement", heet het.

Nou ja - straks... Misschien gebruiken sporters ITPP nu al. Het spul ligt in ieder geval in webwinkels, die het aanprijzen als een "a horse energizing pharmaceutic product". [itpp-chemical.blogspot.com 18 November 2011]

Er gaan al sinds 2010 geruchten dat renpaarden en hazewindhonden ITPP zouden gebruiken. [standardbredcanada.ca 4 Nov 2010] Organisaties voor de paardensport nemen die geruchten zo serieus dat ze wetenschappers al een dopingtest voor ITTP hebben laten ontwikkelen. [Drug Test Anal. 2012 May;4(5):355-61.]

Bron:
Proc Natl Acad Sci U S A. 2009 Feb 10;106(6):1926-9.

Meer:
HRC 101 vervangt rode bloedcel (9-9-2007)
In het lab: kunstbloed op basis van porphyrin en polyethylene glycol (12-5-2007)
RSR13 als dopingmiddel - Feit of fictie? (14-6-2003)