26.09.2015

Meer stress, minder longevity-hormoon

De nieren en de hersenen scheiden een hormoon af dat veroudering vertraagt, de levensduur verlengt, de kans op verouderingsziekten en hart- en vaataandoeningen vermindert en de spieren sterk houdt. Dat longevity-hormoon heet klotho. Psychologen van de University of California in San Francisco ontdekt dat chronische stress de concentratie klotho in het lichaam verlaagt.

Klotho
Klotho is de jaren negentig van de vorige eeuw ontdekt door Japanse onderzoekers. [Nature. 1997 Nov 6;390(6655):45-51.] De Japanners maakten genmuizen die geen klotho meer konden produceren, en zagen dat die al binnen enkele maanden na hun geboorte last kregen van ouderdomsziekten als spierzwakte, botontkalking, aderverkalking en longemfyseem - en daaraan overleden. De Japanners vermoedden dat klotho een antiverouderingshormoon was.

In 2005 publiceerden moleculaire biologen van de University of Texas een dierstudie [Science 2005; 309: 1829–1833.] die het vermoedden van de Japanners bevestigde. De Texanen maakten twee verschillende genmuizen die extra veel klotho produceerden - de EFmKL46- en de EFmKL48-muis - en zagen dat twintig tot dertig procent langer leefden dan gewone muizen [WT].

In mensen doet klotho hetzelfde, suggereren epidemiologische studies. In de Italiaanse Chianti-studie hadden 65-plussers meer kracht in hun handen [Eur J Appl Physiol. 2012 Apr;112(4):1215-20.] en benen [J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2015 Sep 9. pii: glv077. [Epub ahead of print].] naarmate ze hogere concentraties klotho in hun bloed hadden. Daarnaast verminderde een hoge klotho-spiegel de kans op hart- en vaatziekten, [J Am Geriatr Soc. 2011 Sep;59(9):1596-601.] en verschijnselen van mentale veroudering, zoals vergeetachtigheid. [J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2015 Aug 21. pii: glv140. [Epub ahead of print].] Ouderen met relatief veel klotho in hun bloed functioneerden bovendien beter, en hadden minder vaak hulp nodig. [Rejuvenation Res. 2012 Jun;15(3):295-301.]

Langer leven
En inderdaad, in de Chianti-studie leefden ouderen met relatief veel klotho in hun bloed langer dan ouderen met een lage klothoconcentratie. [J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2011 Jul;66(7):794-800.]

Hoe klotho veroudering vertraagt is nog niet precies bekend, maar het lijkt erop dat klotho iets doet met de werking van insuline en FGF. [Aging (Albany NY). 2010 Sep;2(9):567-81.]

Klotho en stress
Hoeveel klotho je aanmaakt hangt niet alleen af van je genen, maar ook van je leefstijl. En fikse portie stress in je dagelijks leven schroeft je klothospiegel bijvoorbeeld omlaag. Dat meldden psychologen van de University of California in San Francisco in de zomer van 2015 in Translational Psychiatry. [Transl Psychiatry. 2015 Jun 16;5:e585.] De onderzoekers vergeleken de klothospiegel van 90 moeders die zorgden voor een kind met autisme [High stress], en 88 moeders met een normaal kind [Low stress].

Je ziet linksonder dat het zorgen voor een autistisch kind de concentratie klotho verlaagde. De figuur rechtsonder suggereert dat de verlaging van de concentratie klotho door stress groter wordt naarmate de jaren verstrijken.

Een leefstijl met weinig stress zou dus wel eens de levensduur kunnen verlengen, suggereren deze bevindingen. Maar dat wisten wel al.

Bron:
Transl Psychiatry. 2015 Jun 16;5:e585.

Meer:
Stress verkort het leven op moleculair niveau (5-10-2009)