09.02.2014

1941: PABA geeft grijs haar zijn kleur terug

Als je gaat zoeken naar supplementen die het grijs worden van haar tegengaan, dan stuit je vroeg of laat op PABA - of, zoals de stof voluit heet, para-aminobenzoic acid [structuurformule hiernaast]. En inderdaad zijn er studies waarin toediening van die stof mensen met grijs haar hun oorspronkelijke haarkleur weer teruggeeft.

Veelbelovende dierstudie
Het eerste onderzoek dat melding maakt van de antivergrijzende werking van PABA is ook meteen het eerste onderzoek dat concludeert dat PABA een vitamine is. [Science. 1941 Feb 14;93(2407):164-5.] De publicatie verscheen in 1941 in het prestigieuze Science, en is geschreven door Stefan Ansbacher, een Amerikaanse onderzoeker die werkte voor het Squibb Institute For Medical Research.

Ansbacher gaf zwarte ratten synthetisch voer, en zag dat daardoor de kleur van hun haren verdween. Toen hij PABA toevoegde aan het voer, kregen de haren van de dieren hun kleur weer terug. In experimenten met kippen bleken die zonder PABA niet goed te groeien, en zelfs voortijdig te sterven. Ergo: PABA was een vitamine. [Voedingswetenschappers hebben dat idee later verworpen.]

De publicatie van Ansbacher is een ingezonden brief, met een summiere inhoud. "Detailed data will appear elsewhere", verontschuldigde Ansbacher zich.

Humaan onderzoek
Een paar maanden later verscheen in hetzelfde sjieke Science een andere ingezonden brief over PABA. De auteur, de onderzoeker Benjamin Sieve, vertelde daarin dat hij enkele tientallen menselijke proefpersonen met grijs haar de natuurlijke kleur van hun haar had teruggegeven door capsules met PABA. Sieve experimenteerde met verschillende doses, en vermoedde dat 100 mg PABA per dag effectief was. [Science. 1941 Sep 12;94(2437):257-8.]

Net als Ansbacher was Sieve niet erg mededeelzaam over zijn onderzoek. "In view of the favorable results obtained I am continuing my experiments with a considerably larger series of cases in order to establish the optimum daily dosage of PABA", schreef hij. "The detailed data will appear elsewhere."

Grotere studies
Op congressen vertelden Sieve en Ansbacher gezamenlijk - enkele maanden nadat Science hun brieven had afgedrukt - over experimenten waarin honderden grijze mensen hun natuurlijke haarkleur weer terugkregen dankzij PABA.

Bijwerkingen had PABA niet, vertelden de onderzoekers, al kregen de proefpersonen soms wel meer energie, meer zin in seks en hief de suppletie met PABA in enkele gevallen onvruchtbaarheid op.

De kranten schreven gretig over het gezamenlijke onderzoek van Sieve en Ansbacher. De krantenkop die je hierboven ziet verscheen bijvoorbeeld op 13 november 1941 in de New York Post. PABA was in de jaren veertig nog niet op markt. Vandaar de formulering Try To Get It: Probeer er maar eens aan te komen.

Een andere krant, de Spokane Daily Chronicle, meldde op 23 juni 1942 [Spokane Daily Chronicle, June 23, 1942, p. 9.] dat Sieve inmiddels proeven had gedaan met 460 proefpersonen met grijs haar, en dat de meesten van hen na anderhalf jaar hun originele haarkleur terug kregen. Soms gebeurde dat al na 2 maanden.

De beste resultaten boekte Sieve met een combinatiesupplement, waarin niet alleen PABA zat, maar ook vitamine B5.

Patent
Toen de oorlog was afgelopen verwierf Ansbacher het patent op het gebruik van PABA als middel tegen grijs haar. [US 2403473 A] In dat patent kun je lezen dat de effectieve doses tussen de 50 en 600 mg PABA per dag liggen. In de experimenten van Benjamin Sieve reageerde 82 procent van de proefpersonen positief op suppletie, aldus het patent.

Vervolgonderzoek
Andere onderzoekers hebben geprobeerd de resultaten van Sieve te repliceren. In 1943 publiceerde Harold Brandaleone van New York University bijvoorbeeld een kleine humane studie, waarin hij 19 proefpersonen met grijs haar allerlei vitamines gaf. [Am J Medical Science. 1944;206: 315.] Slechts twee daarvan kregen hun haarkleur terug. En verhip - die proefpersonen slikten toevallig een supplement met 100 mg vitamine B5, 200 mg PABA en vijftig gram biergist.

Minder succesvol verliepen de pogingen van Chris Zarafonetis. [J Invest Dermatol. 1950 Dec;15(6):399-401.] De aan Temple University in Philadelphia verbonden onderzoeker gaf in 1950 enkele tientallen grammen PABA aan mensen met huidziekten. Sommige grijze proefpersonen kregen hun haarkleur terug, maar de meesten niet.

Conclusie
Is PABA een middel tegen grijs haar? Hoewel het er alle schijn van heeft dat twee wetenschappers hebben geprobeerd om een hype rondom PABA te creëren - en daar een slaatje uit te slaan - zou dat best wel eens kunnen. Maar honderd procent zeker weten doen we het niet, en we weten ook niet bij wie PABA wel het grijs worden van het haar kan tegengaan, en bij wie niet. Wetenschappers hebben na de publicatie van Zarafonetis in 1950 geen aandacht meer aan de antivergrijzende werking van PABA geschonken.

Bron:
Science. 1941 Sep 12;94(2437):257-8.

Meer:
L-Carnitine is een haargroeimiddel (30-1-2014)
Vitamine C-Fosfaat beschermt hoofdhaar tegen androgenen (4-8-2011)
Siliciumsupplement verjongt huid, haren en nagels (28-7-2011)