01.05.2014

Q10 beschermt spieren tegen statines

Volgens farmaceutische websites veroorzaakt de statine atorvastatin "zelden" bijwerkingen als "spierpijn, gewrichtspijn, spierzwakte en spierkramp". "Zeer zelden" zijn die bijwerkingen een teken van ernstige aantasting van de spieren. Een Japanse dierstudie suggereert dat suppletie met het co-enzym Q10 in die gevallen een positief verschil kan maken.

Statines als atorvastatin - de actieve stof in Pfizers Lipitor - remmen het enzym HMG-CoA-reductase, en verminderen zo de aanmaak van cholesterol in het lichaam. Het gevolg is een fikse daling van vooral de hoeveelheid van het slechte cholesterol LDL in het lichaam, en een dramatische vermindering van de kans op een hartaanval. Maar omdat HMG-CoA-reductase een belangrijk enzym is, remmen statines nog veel meer.

Statines verminderen bijvoorbeeld de aanmaak van ubiquinone alias Q10, een co-enzym dat in de mitochondria van spiercellen een vitale rol speelt. Je ziet de chemische structuur van Q10 hiernaast. De spierpijn en spierschade die "zelden" bij gebruikers van statines optreedt, zou wel eens met de afname van de hoeveelheid Q10 te maken kunnen hebben, vermoeden wetenschappers.

De theorie dat statines de aanmaak van Q10 in ieder geval bij sommige mensen gevaarlijk kunnen verlagen is niet nieuw. Merck bedacht hem al in de jaren tachtig, en vroeg in 1989 patent aan op een medicijn dat zowel Q10 als statines bevatte. [US 4929437 A]

Maar goed. Theorieën zijn leuk, maar bewijzen voor theorieën zijn nog leuker. Vandaar onze waardering voor de dierstudie die Ayako Muraki van Keio University in Japan nog niet zo lang geleden publiceerde in de Journal of Applied Physiology.

In dat onderzoek kregen jonge mannelijke muizen atorvastatin of pravastatin, een andere statine [structuurformule hiernaast].

De helft van beide groepen muizen kreeg via het drinkwater ook Q10 toegediend. Het humane equivalent van de gebruikte dosis was 200 mg ubiquinone per dag. Als je een beter opneembare vorm van Q10 gebruikt zou die dosis aanmerkelijk lager liggen.

Na 8 weken lieten de onderzoekers de muizen zo lang lopen als ze konden. Pravastin had geen effect op het duurvermogen, atorvastatin verminderde de totale Running distance echter wel. Atorvastatin verminderde bovendien de spiermassa, maar dat effect was statistisch niet significant.

Atorvastatin saboteerde de werking van de mitochondria, en verlaagde de hoeveelheid Q10, ontdekten de Japanners.

In de muizen die behalve atorvastatin ook Q10 hadden gekregen bleef de afname van het duurvermogen grotendeels achterwege. De hoeveelheid Q10 in de spieren liep niet terug, en de activiteit van hun mitochondria bleef op peil.

"The findings of the present study provide the scientific and mechanistic basis for co-enzyme Q10 supplementation to statin users", concluderen de onderzoekers.

Bron:
J Appl Physiol (1985). 2012 Aug;113(3):479-86.

Meer:
Co-enzym Q10 versus hartfalen (27-5-2013)
Beschermt Q10 het hart van krachtsporters? (19-12-2011)
Dierstudie: mix van Q10, taurine en carnitine beschermt hart tegen infarct (9-6-2008)