03.01.2013

De kalmerende werking van tamoxifen

Tamoxifen, de actieve stof in het antioestrogene medicijn Nolvadex, maakt je rustiger. Zo rustig zelfs, dat psychiaters tamoxifen willen gaan gebruiken tegen manieën. Volgens een dierstudie van farmacologen van de Universidade Federal do Parana in Brazilië kan tamoxifen zelfs het mentale effect van amfetamine opheffen.

Vraag: waarom kunnen medicijnen als lithium en valproate een manie, de hyperactieve conditie die kan ontstaan door een psychiatrische stoornis of druggebruik, bestrijden?

Antwoord: omdat lithium en valproate in hersencellen het enzym protein kinase C afremmen. Net als tamoxifen, een middel dat eigenlijk op de markt is om de werking van het geslachtshormoon estradiol uit te schakelen, en daarom in zwang is bij chemische sporters die merken dat hun anabolenkuren oestrogene bijwerkingen hebben.

In de late jaren negentig ontdekte de Amerikaanse psychiater Joseph Bebchuk dat tamoxifen bij mensen met een bipolaire stoornis manieën kan bestrijden. [Arch Gen Psychiatry. 2008 Mar;65(3):255-63.] Bebchuks studie was klein, maar grotere studies hebben zijn resultaten bevestigd. Eentje daarvan is afkomstig van Dokuz Eylul University in Turkije. Daaruit komt de figuur hieronder.

Je kijkt naar het effect van een stevige tamoxifenkuur [de onderzoekers bouwden de dosis in een week op tot 80 mg tamoxifen per dag] op de ernst van de manie, gemeten via twee verschillende methoden. Het effect is vergelijkbaar met dat van lithium en valproate, aldus de Turken in hun publicatie.

In dierstudies bestuderen onderzoekers het effect van antimanische medicijnen door ratten in een grote kooi te zetten, waar ze niet kunnen wegkruipen. Een open field study, heet dat. Ratten worden nerveus in zo'n omgeving. De onderzoekers versterken die nervositeit door toediening van good old amfetamine [structuurformule hierboven] en kijken vervolgens naar het aantal keren dat de dieren hun gedrag veranderen [Number of interruptions].

In 2008 publiceerden Braziliaanse farmacologen van de Universidade Federal do Parana een open field study waarin ze de antimanische werking van tamoxifen onderzochten. [Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2008 Dec 12;32(8):1927-31.] Uit die studie komt de figuur hieronder.

Bij een dosering van 0.5 mg tamoxifen per kg lichaamsgewicht remt het antioestrogeen de mentale effecten van amfetamine niet, maar bij een dosering van 1 mg per kg lichaamsgewicht wel. Als je die dosis omrekent naar een volwassen mens van 80 kg, dan kom je op ongeveer 15 mg tamoxifen.

De onderzoekers dienden de tamoxifen toe met een intraperitoneale injectie. De orale dosis zal ongeveer een factor 2 hoger zijn, dus kom je op ongeveer 30 mg tamoxifen per dag.

Bron:
Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2008 Dec 12;32(8):1927-31.

Meer:
Soms veroorzaakt Clomid psychoses (6-11-2012)