07.02.2004

Van grapefruits val je af. Melkeiwit veroorzaakt kanker. Verzadigd vet is helemaal niet ongezond. Afvallen betekent je insulinespiegel verlagen. Er komt geen einde aan de 'doorbraken' die alles wat je dacht te weten over gezonde voeding ondersteboven gooien. Gek word je ervan. Gelukkig is er Walter Willett.

Als je afgaat op de mondiale citatielijsten is Willett de op twee na meest geciteerde onderzoeker in de biomedische wetenschappen. Geen geringe prestatie voor iemand die geen medicijnen of chirurgische technieken ontwikkelt, geen genen verknutselt, maar de effecten van voeding op de gezondheid analyseert. Willett is betrokken geweest bij de grote Amerikaanse studies waarin onderzoekers tienduizenden mensen decennia achter elkaar hebben gevolgd. Veel van wat we weten - herstel: wat we bijna zeker weten - over de effecten van voeding op kanker, cholesterol en overgewicht komt uit die studies.

Willett heeft de meest relevante kennis die de voedingswetenschap de laatste kwart eeuw heeft vergaard samengevat in een overzichtelijk boek. Dat boek is in het Nederlands vertaald, en heet 'Eet, drink en blijf slank en gezond'. Het geeft in 192 bladzijden antwoord op vragen als: Hoe schadelijk is koffie nou eigenlijk? Heb je iets aan vezels? Wat is er tegen kunstvet, zoals Olestra? Is thee gezond? Moet je elke dag eigenlijk alcohol drinken?

Hoewel Willetts boek eruit ziet alsof het is geschreven door de zoveelste dieetgoeroe is 'Eet, drink en blijf slank en gezond' geen lichte kost. Willett vergast zijn lezers op tabellen, grafieken en schema's, en sluit zijn boek af met een literatuurlijst. Dat maakt Willetts boek anders dan andere voedingsboeken. De grootste voedingswetenschapper aan deze kant van de oceaan, Martijn Katan - Willett noemt hem meer dan eens - uitte in dagblad Trouw zijn waardering voor Willetts boek. "Alles wat Willett schrijft klopt", zei hij.

Willett doet geen wonderbare beloften die hij niet kan nakomen. Hij valt je niet lastig met een dieet waardoor je kilo's vet zou moeten verliezen. Een gezond gewicht is het gevolg van niet teveel eten en voldoende bewegen, zegt hij, niet van een wonderdieet. Er is geen makkelijk alternatief. Verwacht dus geen snelle en makkelijke oplossingen van Willett. Wel een goed doortimmerd en overzichtelijk verhaal over hoe je nu precies gezond moet eten.

Om zijn aanpak te verduidelijken ontwierp Willette een eigen voedingspiramide. De basis van de piramide is gewichtscontrole, gevormd door lichaamsbeweging en niet te veel eten. Daarna komen de voedingsmiddelen die het gros aan energie leveren, de volkoren granen en de onverzadigde vetzuren. Daarna komen groenten en fruit, en daarna de 'gezonde eiwitbronnen', zoals eieren, vis, soja en kip.

De voedingsindustrie is niet blij met Willett. Het Kraftconcern financierde symposia en congressen, waarbij het als voorwaarde stelde dat de organisatoren Willett niet mochten uitnodigen. Als je Willetts boek hebt gelezen snap je waarom. Een belangrijk deel van wat we denken te weten over gezonde voeding komt niet uit koker van de wetenschap, maar uit die van de industrie. En Willett prikt hun mythes door.

Calcium helpt tegen botontkalking? Niet in ontwikkelde landen, aldus Willett. Een hoge inname van calcium verhoogt zelfs de kans op prostaatkanker. De normen voor de dagelijkse inname van calcium zijn zo hoog omdat de bedenkers ervan wilden voorkomen dat grote groepen te weinig calcium binnen zouden krijgen. Fijn voor de zuivelindustrie, maar gezond is anders.

Vetten ongezond? Niet de onverzadigde vetten uit vis en plantaardige olie. De vetten in vlees en zuivel jagen echter het slechte LDL-cholesterol omhoog. Vlees is een voedingsmiddel dat je met mate moet eten, zegt Willett. Varkensvlees en rundvlees bevatten verder een vorm van ijzer die het lichaam niet kan reguleren. Vleeseters hebben daarom een verhoogde kans op darmkanker. Kip, eieren en vis zijn betere eiwitbronnen, stelt Willett.

Multivitamines? Ze kunnen een goede voeding niet vervangen, maar wel tekorten aanvullen waar je altijd tegen op loopt, hoe gezond je ook eet. De B-vitamines en de vitamine D in de meeste multivitamines zijn zonder meer goed voor je.

Word je slank van vetarm eten? Absoluut niet, zegt Willett. Uit studies blijkt juist dat mensen met een wat hoger vetinname - zo even boven de dertig procent van de totale in name van calorieen - vaker een gezond lichaamsgewicht hebben. De belangrijkste voedingsfactor die dik maakt is de inname van snelle koolhydraten, zoals suiker, wittte rijst en aardappelen. Wie verstandig eet, vervangt die voedingsmiddelen zoveel mogelijk door volkoren pasta of bruine rijst.

Bron:
Willett, Walter C. Eet, drink en blijf slank & gezond. De Willett-piramide.