27.06.2014 | ||||
Het positieve lange termijneffect van multivitamines
Bruce Ames is alles wat je van een eminence grise verwacht. Hij is als hoogleraar verbonden aan de University of California in Berkeley en het Children's Hospital Oakland Research Institute. Hij heeft 450 publicaties op zijn naam staan en, jazeker, hij is beroemd. Iedereen die iets weet van voeding, toxicologie, scheikunde of biologie kent zijn naam – of in ieder geval de door hem bedachte Ames-test. Toxicologen gebruiken die tot op de dag van vandaag als ze willen inschatten of verbindingen potentieel kankerverwekkend zijn.
Voorvechter Nog steeds speelt Ames een belangrijke maatschappelijke rol. Niet meer als woordvoerder van voorvechters van een schone voeding, zonder residuen van bestrijdingsmiddelen, maar als voorvechter van het recht van consumenten op sterk-gedoseerde supplementen. Ames verzet zich tegen overheden die het gebruik van die supplementen willen verbieden. Toen de Alliance for Natural Health Europe in Brussel bijvoorbeeld een petitie tegen nieuwe strenge regels aanbood, verwezen zij naar het recente onderzoek van Ames. Mitochondria Mitochondria gaan, als we verouderen, steeds slechter functioneren. Ze wekken steeds minder energie op en genereren steeds meer agressieve verbindingen die onze cellen aantasten. Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw bestuderen Ames en zijn leerlingen dat proces en ontdekten dat verbindingen als alpha-lipoic acid en acetyl-L-carnitine de mitochondriale veroudering in dierstudies kunnen afremmen. [Proc Natl Acad Sci U S A. 2002 Feb 19;99(4):1876-81.] Alpha-Lipoic Acid is een zwavelhoudend vetzuur dat in praktisch alle voedingsmiddelen zit, vooral in orgaanvlees en groene groenten. Het speelt een rol in reacties waarbij mitochondria energie opwekken en het neutraliseert vrije radicalen die in mitochondria kunnen ontstaan. Acetyl-L-Carnitine is een stof die mitochondria helpt bij het opwekken van energie. Elke cel maakt het aan, maar de productie vermindert naarmate we ouder worden. In de late jaren negentig van de vorige eeuw, en in de eerste jaren van de eenentwintigste eeuw, toonden Ames en zijn collega's aan dat cellen van oude ratten minder energie generen als ze ouder worden doordat hun mitochondria verslechteren. De ratten worden daardoor minder actief. Gaven de onderzoekers de ratten alpha-lipoic acid, dan normaliseerde hun energieverbruik en werden ze spontaan actiever. [FASEB J. 1999 Feb;13(2):411-8.] De verminderde werking van de mitochondria heeft vooral gevolgen voor weefsels die veel energie nodig hebben, zoals de hersenen. Oudere ratten - en mensen - kunnen daarom minder goed nieuwe informatie in zich opnemen. Suppletie met alpha-lipoic acid en acetyl-L-carnitine kon ook dat verouderingseffect gedeeltelijk opheffen, ontdekten de leerlingen van Ames. [Proc Natl Acad Sci U S A. 2002 Feb 19;99(4):2356-61.] "Als we onze resultaten mogen vertalen naar mensen, dan kunnen we iemand van tachtig kenmerken van iemand van dertig geven", verduidelijkte Tory Hagen, de collega-onderzoeker van Ames, in een interview. De triage-theorie Soortgelijke beschermende mechanismen worden actief bij een te lage inname van mineralen en vitamines. Het lichaam heeft die mineralen en vitamines nodig voor allerlei processen, en sommige daarvan zijn op korte termijn van belang, en zorgen er bijvoorbeeld voor dat cellen genoeg energiemoleculen hebben om te functioneren. Andere processen zijn van belang op langere termijn, en betreffen bijvoorbeeld reparaties van de schade in cellen die ontstaat door agressieve moleculen. Als die processen niet goed verlopen, kan daardoor op de langere termijn de kans op ziekten als kanker of dementie toenemen. Soortgelijke beschermende mechanismen worden actief bij een te lage inname van mineralen en vitamines. Het lichaam heeft die mineralen en vitamines nodig voor allerlei processen, en sommige daarvan zijn op korte termijn van belang, en zorgen er bijvoorbeeld voor dat cellen genoeg energiemoleculen hebben om te functioneren. Andere processen zijn van belang op langere termijn, en betreffen bijvoorbeeld reparaties van de schade in cellen die ontstaat door agressieve moleculen. Als die processen niet goed verlopen, kan daardoor op de langere termijn de kans op ziekten als kanker of dementie toenemen. Blinde vlek Maar daarbij zagen de onderzoekers de lange termijnprocessen over het hoofd, aldus Ames. "Als we langer willen leven en langer gezond willen blijven, dan zullen we om te beginnen die normen moeten herzien. Ze zijn te laag." Veel mensen krijgen, zonder dat zijzelf of wetenschappers dat in de gaten hebben, niet genoeg vitamines en mineralen binnen voor hun lange termijnprocessen, stelt Ames. Op korte termijn merken ze daar niets van. Maar als die situatie lang blijft doorbestaan verouderen ze sneller, en neemt hun kans op een chronische ziekte toe. Maar daarbij zagen de onderzoekers de lange termijnprocessen over het hoofd, aldus Ames. "Als we langer willen leven en langer gezond willen blijven, dan zullen we om te beginnen die normen moeten herzien. Ze zijn te laag." Veel mensen krijgen, zonder dat zijzelf of wetenschappers dat in de gaten hebben, niet genoeg vitamines en mineralen binnen voor hun lange termijnprocessen, stelt Ames. Op korte termijn merken ze daar niets van. Maar als die situatie lang blijft doorbestaan verouderen ze sneller, en neemt daardoor hun kans op een chronische ziekte toe. Vitamine K en selenium Proefdieren waarin onderzoekers die enzymen met genetische technieken uitschakelen, overleven dat niet. Van de andere enzymen hebben onderzoekers ontdekt dat ze, als ze niet goed functioneren, een rol spelen bij het ontstaan van chronische aandoeningen als aderverkalking, artritis, botontkalking, nierziekte en kanker. Werken die enzymen wel goed, dan hebben diezelfde enzymen juist een beschermende werking. In de zomer van 2011 verscheen een andere publicatie waarin McCann en Ames hetzelfde deden met de eiwitten die selenium nodig hebben om te functioneren. [FASEB J. 2011 Jun;25(6):1793-814.] Weer bleek dat de seleno-eiwitten die op de korte termijn niet van vitaal belang zijn op de langere termijn beschermen tegen chronische ziekten. Een hard bewijs dat een hogere inname meer vitamines en mineralen veroudering vertraagt en het risiso op chronische ziekten verlaagt, leveren die studies natuurlijk nog niet, maar in celstudies heeft Ames daarvoor wel degelijk aanwijzingen gevonden. Hij werkte bijvoorbeeld mee aan studies waarin bindweefselcellen sneller oud worden als ze te weinig magnesium krijgen [Proc Natl Acad Sci USA. 2008 Apr 15;105(15):5768-73.] of waarin de vitamine E-analoog gamma-tocoferol kankercellen zelfmoord laat plegen. [J Nutr Biochem. 2012 Jun;23(6):602-8.] Ondervoeding B-vitamines zijn nodig voor de werking van enzymen. Als we verouderen komen er steeds meer kleine foutjes in die enzymen. Dat impliceert onder meer dat we meer B-vitamines nodig hebben. Als Ames er voor 'for argument's sake' even van uitgaat van dat die richtlijnen accuraat zijn, dan nog maakt zijn onderzoek duidelijk dat moderne landen een levensgroot onopgemerkt gezondheidsprobleem hebben: het gros van hun inwoners krijgt volgens de huidige richtlijnen niet genoeg vitamines en mineralen binnen. Dat meer dan de helft van de westerlingen een te lage vitamine D-status heeft is welbekend, maar voor veel andere voedingsstoffen is de situatie niet veel beter. In de VS heeft veertig procent van de zwangere vrouwen een tekort aan biotine. Zestig procent van de volwassen krijgt te weinig magnesium binnen. Voor vitamine B6 is dat de helft, voor foliumzuur vijfenzeventig procent. Een kwart van de Amerikanen heeft zelfs een tekort aan vitamine C, en verbijsterde artsen melden in medische vakbladen dat zij weer patiënten in hun praktijk zien die lijden aan scheurbuik. Eerder regel dan uitzondering En daarmee doelt Ames op voedingssupplementen. Dezelfde voedingssupplementen waar het gros van de voedingswetenschappers met zoveel dédain over spreekt, maar die ondertussen wèl alle mineralen en vitamines kunnen aanbieden die we nodig hebben. "Ik slik er elke dag eentje", zegt Ames. "Daar zit niet zoveel magnesium in, dus slik ik dat er apart bij. Ik vind eigenlijk dat iedereen op deze planeet een voedingssupplement zou moeten innemen. Het zou een enorme verbetering van onze collectieve gezondheid kunnen veroorzaken. En zeg nou zelf: wat kosten die supplementen nou? Ze zijn spotgoedkoop."
Meer: |