Meer slapen kan je testosteronspiegel vertweevoudigen

Mannen die al wat ouder zijn kunnen in sommige gevallen hun testosteronspiegel vertweevoudigen als ze meer gaan slapen. Dat kun je afleiden uit een humane studie die Plamen Penev van de University of Chicago publiceerde in Sleep.

Epidemisch slaaptekort
We slapen waarschijnlijk bijna allemaal te weinig, en dat komt vooral omdat we dagelijks zwichten voor de verleidingen van onze technologie. Die stelt ons in staat 's nachts licht te maken, geeft ons via electronische media 24 uur per dag amusement en informatie, en maakt het ons mogelijk om met elkaar contact te hebben wanneer we maar willen.

Elke avond, als ons lichaam ons vertelt dat we moeten slapen, kunnen we ook nog duizend andere dingen doen.

Endocrinologische ontwrichting
Slaaptekort ontwricht de hormoonhuishouding. Slaaptekort maakt het lichaam bijvoorbeeld ongevoeliger voor insuline.

Nederlandse onderzoekers lieten nog niet zo lang geleden zien dat al na één nacht met vier uur slaap de gevoeligheid voor insuline in jonge mannen met twintig procent vermindert [J Clin Endocrinol Metab. 2010 Jun;95(6):2963-8.] en in diabeten met een kwart. [Diabetes Care. 2010 Jul;33(7):1573-7.]

In dat laatste geval is het effect van slaaptekort klinisch relevant, en zouden artsen diabeten die onvoldoende op hun medicijnen reageren misschien ook kunnen adviseren meer te slapen. "Sleep duration might become another therapeutic target to improve glucoregulation in type 1 diabetes", aldus de Nederlanders.

Testosteron
Ook op testosteron heeft slaap invloed. Da's niet zo raar, want tijdens de slaap maakt het lichaam fors meer testosteron aan dan als het wakker is. [J Clin Endocrinol Metab. 2005 Aug;90(8):4530-5.] De figuur hieronder hebben we gesnaaid uit de zojuist genoemde studie. Hij vertelt je hoeveel testosteron er tijdens slaap en tijdens de rest van de dag in het bloed van mannen van 22-32 jaar aanwezig is.

Hoe beter mannen slapen, hoe meer stijgt hun testosteronspiegel tijdens hun slaap. [J Clin Endocrinol Metab. 2001 Mar;86(3):1134-9.]

Bij de gemiddelde mannelijke veertigplusser daalt de testosteronspiegel met 1-2 procent per jaar, maar onderzoekers stuiten wel eens op tachtigers met een testosteronspiegel die je zou verwachten bij een jonge man. Als je nou ook nog weet dat veel oudere mannen - maar niet alle mannen - minder en slechter gaan slapen als ze ouder worden, dan kom je automatisch op het idee dat Plamen Penev in zijn onderzoek wilde toetsen: zakt de testosteronspiegel in oudere mannen doordat ze minder slapen?

Studie
Penev baseerde zijn theorie onder meer op het onderzoek van Eve Van Cauter, een slaaponderzoeker van de University of Chicago die binnen de endocrinologie een sterrenstatus geniet. Van Cauter ontdekte vroeg in de 21ste eeuw dat mannelijke veertigers in hun slaap minder testosteron aanmaken dan mannelijke twintigers. [J Clin Endocrinol Metab. 2003 Jul;88(7):3160-6.]

Penev bepaalde bij 12 slanke, gezonde en niet-rokende mannen van 64-74 jaar hoeveel testosteron er 's ochtends in hun bloed zat. Bovendien liet hij de mannen een apparaatje om hun pols dragen waardoor hij kon zien hoeveel uur ze 's nachts sliepen. Dat liep uiteen van 4.5 tot 7.5 uur per etmaal.

Resultaten
Hoe langer de mannen sliepen, vertellen de figuren hieronder, des te meer testosteron circuleerde er in hun bloed.

De mannen die het minste sliepen hadden een testosteronspiegel van 200-300 ng/dl. Dat is voor mannen in deze leeftijdsgroep nog normaal, maar wel aan de lage kant. De mannen in de studie die het meeste sliepen hadden een testosteronspiegel die twee keer zo hoog was - 500-700 ng/dl. Dat is een spiegel die je zou verwachten bij gezonde jonge mannen.

Conclusie
"These findings suggest that complaints of poor or insufficient sleep in otherwise healthy older men can be associated with a more pronounced age-related androgen decline", schrijft Penev. "Eliciting such sleep complaints in the physician's office may facilitate the judicious interpretation of lower testosterone levels in the older male patient."

Voordat mannen testosterontherapie overwegen zouden ze dus misschien eerst eens kunnen meten hoeveel uur ze eigenlijk slapen. "Meten" is trouwens iets anders dan "schatten". De meeste mensen overschatten het aantal uur dat ze slapen. Dat was ook het geval in Penevs onderzoek. De mannen dachten dat ze gemiddeld per dag 7 uur en een kwartier per dag sliepen, maar volgens Penevs metingen was dat slechts 6 uur per dag.

Bron:
Sleep. 2007 Apr;30(4):427-32.

Meer:
Uur extra slaap verhoogt testosteronspiegel met 12 procent (27-3-2010)

Door een gezond slaapritme werken antioestrogenen beter Antioestrogenen werken waarschijnlijk beter als je slaapritme beter is, en je 's avonds en 's nachts meer melatonine aanmaakt.	Beter slapen door een warme douche in de avond Beter slapen is goed voor alles en iedereen. Door beter slapen worden trainingen effectiever, worden sporters sneller, hebben afslankpogingen meer kans van slagen en leef je langer.	Word je na een afslankdieet weer dik? Misschien niet als je goed slaapt, zegt studie Mannen die een respectabel aantal kilo's hebben verloren blijven daarna beter op gewicht als hun slaapkwaliteit goed is.