Alpha-caroteen, de levensverlenger in wortels

Het aan bèta-caroteen verwante alpha-caroteen, een verbinding die in ruime hoeveelheden in wortels zit, vermindert de sterftekans bij volwassenen. Bij mensen met een hoge BMI kan een hoge inname van alpha-caroteen de sterftekans zo ongeveer halveren. Dat ontdekten epidemiologen van de Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention.

Studie
De onderzoekers volgden zo'n vijftienduizend Amerikanen vanaf de periode 1988-1994 tot 2006, in een project dat officieel de Third National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES III) heet. Toen het onderzoek begon waren de deelnemers aan NHANES III 20 jaar of ouder, en bepaalden de onderzoekers de concentratie alpha-caroteen in hun bloed. In 2006 keken ze welke deelnemers nog leefden, en of er een verband was tussen overleving en de eerder gemeten alpha-caroteenspiegel.

De beste bron van alpha-caroteen is de ouderwetse wortel. Ongeveer 75 procent van de alpha-caroteen in een westers dieet komt uit wortels. In twee ons gekookte wortelen zit ongeveer 7.5 mg alpha-caroteen - en ook nog eens 16.5 mg bèta-caroteen.

Net als bèta-caroteen kan alpha-caroteen omzetten in vitamine A, maar de mate waarin is kleiner dan bij bèta-caroteen. Rokers of mensen die met asbest werken kunnen beter geen supplementen met veel bèta-caroteen of vitamine A gebruiken, omdat daardoor hun kans op longkanker toeneemt.

Vitamine A is een hormoon dat differentiatieprocessen in cellen aanstuurt. Het is waarschijnlijk een te hoge vitamine A-spiegel die supplementen met veel bèta-caroteen riskant maakt. Bèta-caroteen uit voedingsbronnen heeft echter alleen maar positieve gezondheidseffecten.

Resultaten
De onderzoekers ontdekten dat naarmate hun deelnemers meer alpha-caroteen in hun bloed hadden hun kans op sterfte kleiner was. Dat vertelt de figuur hieronder.

Alpha-caroteen had vooral sterke positieve cardiovasculaire effecten. Dat zie je hierboven. Maar eigenlijk verminderde een hoge inname van alpha-caroteen de kans op sterfte door alle veelvoorkomende doodsoorzaken.

Toen de onderzoekers hun gegevens gingen uitsplitsen zagen ze dat alpha-caroteen de sterftekans iets sterker verminderde bij mensen met een BMI van 30 of meer, bij mensen tussen 45 en 65 jaar en bij mensen met een gezonde bloeddruk. In die groepen was sprake van grofweg een halvering van de sterftekans. Maar ook in de andere groepen die de onderzoekers onderscheidden verminderde een hoge alpha-caroteenspiegel de sterftekans met tientallen procenten.

Als je klikt op de tabel hieronder verschijnt een grotere versie.

Conclusie
Kort samengevat: alpha-caroteen werkt positief op alles bij iedereen. En da's bijzonder, zeggen de onderzoekers.

"Our findings showed that serum alpha-carotene concentrations were inversely associated with the risk of death from all causes and death from cardiovascular disease, cancer, and all causes other than cardiovascular disease and cancer", concluderen de onderzoekers.

"They also showed that the inverse association was independent of demographic characteristics, lifestyle habits, and traditional health risk factors."

Bron:
Arch Intern Med. 2011 Mar 28;171(6):507-15.

Meer:
Hoe meer carotenoïden in je bloed zitten, hoe langzamer tikt je biologische klok (1-11-2020)
Carotenoïden in wortels, sinaasappels en tomaten beschermen tegen dementie (26-7-2020)
Luteïne, de kankerremmer uit boerenkool en spinazie (2-11-2019)

Hoe omega-3-vetzuren bètacaroteen beter laten beschermen tegen kanker Bètacaroteen verhoogt de aanmaak van het eiwit PPAR-gamma in de borstkankercellen. PPAR-gamma is een receptor voor vetzuren, en dan vooral voor meervoudig onverzadigde omega-3-vetzuren.	Luteïne, een supplement tegen luiheid Als je niet aan sport doet, maar dat graag wel graag zou willen, denk dan eens aan het ondergeschoven broertje van bèta-caroteen.	Opgevoerd met lycopeen beschermen Natural Killer-cellen beter tegen kanker Deze in vitro-studie legt in ieder geval één manier waarop carotenoïden de gezondheid beschermen. Ze verlengen de levensduur van de Natural Killer-cellen die in ons lichaam kankercellen opruimen.