Herstel van balans tussen vetzuren kan overgewicht bestrijden

De explosie van overgewicht wordt niet alleen veroorzaakt doordat we domweg meer calorieën zijn gaan eten dan we verbranden. Ook de veranderde samenstelling van ons dieet heeft invloed, schrijven Artemis Simopoulos en James DiNicolantonio in Open Heart. En daarmee doelen ze vooral op de toename van omega-6-vetzuren in onze voeding, en de afname van de omega-3-vetzuren.

Veranderde voeding
Ooit aten landbouwdieren gras, in de moderne landbouw eten ze granen. In gras zit het omega-3-vetzuur linolenic acid, in granen het omega-6-vetzuur linoleic acid, en dus zitten er in hun vet meer omega-6-vetzuren en minder omega-3-vetzuren dan vroeger. Ooit aten mensen geregeld vis, noten en andere plantaardige producten met relatief veel omega-3-vetzuren, maar die voedingsmiddelen zijn verdrongen door industrieel geproduceerde producten op basis van granen en plantaardige olie - en dus ook veel omega-6-vetzuren.

Die veranderingen vatten de auteurs samen in de tabel hieronder.

De inname van energie uit vet is toegenomen, die van transvet ook, maar daarnaast is ook de afname van de omega-3-vetzuren en de toename van de omega-6-vetzuren in het dieet opvallend.

De veranderde vetzuursamenstelling van ons dieet zie je terug in de samenstelling van de menselijke vetweefsels. In de periode 1955-2005 is, volgens gegevens die zijn verzameld door Stephan Guyenet en Susan Carlson, [Adv Nutr. 2015 Nov 13;6(6):660-4.] de concentratie van het omega-6-vetzuur linoleic acid in lichaamsvet gestaag toegenomen.

Overgewicht
Proefdieren die worden vetgemest krijgen sneller gezondheidsproblemen als diabetes veel leverafwijkingen als ze veel omega-6-vetzuren binnen krijgen dan als ze veel omega-3-vetzuren krijgen. [Nutr Metab (Lond). 2011 Aug 11;8(1):56.] Bovendien lijken omega-3-vetzuren de groei van de vetreserves te beperken.

In de VS is overgewicht een groter probleem dan in Noord-Europa, en de Noord-Europese situatie is weer een stuk serieuzer dan die in Japan. Angstaanjagend is de toename van overgewicht in de razendsnel groeiende metropolen van India. Tegen die achtergrond doet de figuur hieronder vermoeden dat de veranderde ratio omega-6-vetzuren:omega-3-vetzuren in onze voeding een rol speelt in de toename van overgewicht.

Afrikaanse achtergrond
Simopoulos en DiNicolantonio vermoeden dat omega-6-vetzuren ontstekingen in de hand kunnen werken. Omega-6-vetzuren kunnen omzetten in arachidonic acid, en die stof kan weer omzetten in een ontstekingsbevorderende factoren die bijvoorbeeld de leverwerking ontregelen, de groei van vetcellen versnellen en cellen ongevoelig maken voor insuline. Omega-3-vetzuren hebben een tegenovergesteld effect.

Als die aannames kloppen, dan is voor mensen met een Afrikaanse achtergrond de verschuiving van omega-3- naar omega-6-vetzuren in het dieet nog ernstiger dan voor mensen met een Europese achtergrond.

"In European populations, about one-third of the population has genetic variants - haplotype D - that increase the production of arachidonic acid, from the high linoleic acid in the diet", schrijven de onderzoekers. "This genetic variation could account for an additional increase of arachidonic acid of about 25% that is endogenously produced."

"In Africans, practically 99% of the population carries haplotype D, whereas in African-Americans the frequency is about 50% depending on the admixture of the population."

Conclusie
De onderzoekers pleiten voor meer, maar vooral goed opgezet onderzoek naar de impact van vetzuren op overgewicht. Het wordt tijd dat wetenschappers, overheden en voorlichter verder gaan kijken dan het dogmatisch A Calorie Is A Calorie, vinden ze.

"It is the responsibility of the governments and international organisations to establish nutrition policies based on science and not continue along the same path of focusing exclusively on calories and energy expenditure, which have failed miserably over the past 30 years", schrijven de onderzoekers in de laatste alinea van hun artikel.

Bron:
Open Heart. 2016 Sep 20;3(2):e000385.

Meer:
Fructose maakt extra dik omdat het je ook lui maakt (15-6-2015)
Het bewijs: stress maakt dik (16-7-2014)
Dieet met minder natrium en meer kalium maakt beetje slanker (6-5-2014)

Er zitten meer kilocalorieën in je eten dan je denkt Puik speurwerk in The Calorie Detective.	Slaaptekort maakt dik Mensen die per etmaal gemiddeld 5 uur slapen worden twee keer sneller dik dan mensen die 7-8 uur slaap per etmaal halen.	Overgewicht is besmettelijk Heb je een vriend die obees is? Dan is de kans dat jij ook te zwaar bent zestig procent hoger dan normaal.