Hoe dodelijk zijn eiwitshakes?

Nee, het is geen verlate aprilgrap. Een klein bataljon van health writers is er oprecht van overtuigd dat eiwitshakes sporters depressief maken en sneller laten overlijden. Volgens hen hebben onderzoekers van de University of Sydney dat snoeihard aangetoond. Omdat wij nogal wantrouwend van karakter zijn, knikkerden we onze potten met whey niet direct weg. We besloten eerst het Australische onderzoek op ons gemak te lezen.

Van kwaad tot erger
We zullen maar meteen verklappen dat eiwitshakes je niet depressief zullen maken, en er ook niet voor zullen zorgen dat je voortijdig zult afreizen naar de eeuwige sportvelden. Dat is niet de strekking van het onderzoek dat Samantha Solon-Biet en haar collega's hebben gepubliceerd in Nature Metabolism.

Maar health writers die Solon-Biets studie niet hebben gelezen, en het moesten doen met persbericht over die studie [sciencedaily.com April 30, 2019], zouden daardoor wel op het verkeerde been gezet kunnen worden.

De Australische dierstudie gaat over het effect van het vervangen van intacte eiwitten door fikse doses BCAA's. In het persbericht van de University of Sydney staat dat een beetje onhandig omschreven. Omdat het persbericht vervolgens ook vertelt dat BCAA's in allerlei supplementen voor sporters zitten, raakte zelfs het uitstekende Medical News Today het spoor bijster.

"Muscle building protein shakes may threaten health", kopte de website. [medicalnewstoday.com 3 May 2019]

Tsja. Als ze bij Medical News Today al de klus kwijtraken, dan kun je het de jongens & meisjes van de Daily Mail niet kwalijk nemen dat ze lichtelijk op hol slaan. "Stop drinking protein shakes!", plaatste de Britse tabloid boven het bericht over de Australische dierstudie. [dailymail.co.uk 30 April 2019]

Het klopt voor geen meter. Maar pakkend is het wel.

De studie
De onderzoekers gaven een groep muizen levenslang standaardvoer dat voor 18 procent uit aminozuren bestond [100]. Die aminozuren zaten in caseïne.

Drie andere groepen muizen kregen minder caseïne en in plaats daarvan losse aminozuren. Er was een groep die 50 procent van de hoeveelheid BCAA's kreeg die in het standaardvoer zaten [50], er was een groep die 20 procent van de BCAA's kreeg [20] - en er was ook een groep muizen die 200 procent van de hoeveelheid BCAA's in het standaardvoer kreeg [200].

Alle groepen proefdieren kregen voer dat voor 18 procent uit aminozuren, in de vorm van eiwit of in de vorm van vrije aminozuren, bestond.

Meer gegevens over het dieet van de muizen vind je hier.

Resultaten
De 200-groep leefde beduidend korter dan de andere groepen, ontdekten de onderzoekers. Als deze muizen mensen waren geweest, dan hadden ze ongeveer 32 procent van hun eiwitten uit hun dieet geknikkerd, en vervangen door BCAA's in vrije vorm.

Hoe de vervanging van intacte eiwitten door BCAA's de gezondheid verslechterde, zie je hierboven. De muizen in de 200-groep werden dikker. Ze aten meer dan de muizen in de andere groepen.

Toen de onderzoekers de muizen 200-voer gaven en hun inname beperkten [Calorie-restricted], verdween het negatieve effect op hun life span.

Omdat de muizen in de 200-groep teveel aten, verminderde hun gevoeligheid voor insuline en de concentratie van de triglyceriden in hun bloed. Toen de onderzoekers ervoor zorgden dat de muizen in de 200-groep maar een beperkte hoeveelheid konden eten, verdwenen die negatieve gezondheidseffecten.

Mechanisme
De eetlustverhogende werking van BCAA's verdween grotendeels toen de onderzoekers muizen met 200-voer ook extra tryptofaan gaven. Nog beter werkte het antidepressivum fluoxetine.

"Supplementation of BCAAs resulted in high levels of BCAAs in the blood which competed with tryptophan for transport into the brain", legt onderzoeksleider Stephen Simpson in een persbericht uit. [sciencedaily.com April 30, 2019]

"Tryptophan is the sole precursor for the hormone serotonin, which is often called the 'happiness chemical' for its mood-enhancing effects and its role in promoting sleep. But serotonin does more than this, and therein lay the problem."

"This then lowered serotonin levels in the brain, which in turn was a potent signal to increase appetite. The serotonin decrease caused by excess BCAA intake led to massive overeating in our mice, which became hugely obese and lived shorter lives."

Conclusie
Dit onderzoek zegt niets over eiwitsupplementen, en eigenlijk ook niets over de manier waarop sporters BCAA's gebruiken. Het laat wel zien wat er kan gebeuren als je een flink deel van de intacte eiwitten - in eiwitshakes, maar ook in vlees, vis, eieren en soja - uit je dieet knikkert en vervangt door tientallen grammen BCAA's.

Bron:
Eur J Sport Sci. 2019 May 9:1-8. doi: 10.1080/17461391.2019.1611932. [Epub ahead of print].

Meer:
Alarm! Intervaltraining is desastreus voor krachtsporters! (18-2-2016)
Alarm! Vitaminepillen veroorzaken kanker! (25-10-2011)
Alarm! Aspartaam verhoogt kans op kanker! (19-7-2005)

Duursporters verzuren minder snel door sportdrank met BCAA's Door BCAA's plus L-arginine, om precies te zijn. Humaan onderzoek.	Zwemtraining breekt minder spieren af door BCAA's Niet alleen krachtsporters hebben baat bij suppletie met branched-chain amino acids. Humaan onderzoek.	Mix van BCAA's, glutamine en arginine verhoogt zuurstoftransport Japans humaan onderzoek.